Thời điểm Windows 10 sắp đến giai đoạn “kết thúc vòng đời” cũng là lúc tôi quyết định sẽ không tiếp tục gắn bó với hệ điều hành này nữa. Khi Microsoft chuẩn bị ngừng hỗ trợ, tôi cũng sẵn sàng cho một sự thay đổi lớn trong trải nghiệm công nghệ của mình.
Đã đến lúc nhìn nhận thực tế và tìm kiếm một giải pháp thay thế phù hợp hơn cho nhu cầu sử dụng máy tính cá nhân. Bài viết này sẽ chia sẻ những lý do tại sao tôi không thể tiếp tục với Windows 10, lý do Windows 11 không phải là lựa chọn và tại sao tôi tin rằng một hệ điều hành khác sẽ là tương lai.
Vì Sao Tôi Không Thể Tiếp Tục Với Windows 10 Nữa?
Thực tế, Windows 10 sẽ không “biến mất” một cách thần kỳ sau ngày 14 tháng 10 năm 2025 – hạn chót kết thúc hỗ trợ cho hệ điều hành này. Bạn vẫn có thể tiếp tục sử dụng máy tính của mình mà không gặp vấn đề gì ngay lập tức. Tuy nhiên, việc Microsoft ngừng hỗ trợ đồng nghĩa với việc sẽ không có thêm bất kỳ bản cập nhật nào được phát hành.
Việc thiếu các bản cập nhật, đặc biệt là các bản vá bảo mật, sẽ khiến chiếc PC của bạn trở nên dễ bị tấn công hơn khi duyệt web hoặc sử dụng các ứng dụng của Microsoft. Điều này tạo ra một rủi ro đáng kể về an toàn thông tin cá nhân và dữ liệu quan trọng.
Laptop chạy Windows 10 cùng đĩa cài đặt và USB, thể hiện sự kết thúc vòng đời sản phẩm
Microsoft đã thông báo kéo dài thời gian hỗ trợ cho các ứng dụng Office 365 trên Windows 10 đến ngày 10 tháng 10 năm 2028. Tuy nhiên, điểm mấu chốt là bạn sẽ chỉ nhận được các bản cập nhật bảo mật. Điều này có nghĩa là trong khi những người dùng khác đang tận hưởng các tính năng AI và năng suất mới nhất, bạn sẽ bị mắc kẹt với những công cụ đã lỗi thời, không được nâng cấp.
Bên cạnh yếu tố phần mềm lỗi thời, hiệu suất tổng thể của Windows 10 cũng sẽ suy giảm theo thời gian. Khi ngày càng nhiều chương trình và phần cứng bắt đầu tối ưu hóa cho Windows 11, bạn sẽ nhận thấy sự giảm sút về hiệu suất trên Windows 10. Một số chương trình thậm chí sẽ ngừng hỗ trợ hoàn toàn cho hệ điều hành này. Điều này đặc biệt đúng đối với các driver phần cứng – và với vai trò là một người yêu thích chơi game, tôi không thể chấp nhận việc hiệu suất gaming bị ảnh hưởng.
Ngoài ra, còn có các tùy chọn hỗ trợ bên thứ ba cho Windows 10, thường dưới dạng các gói đăng ký trả phí. Nếu bạn đang điều hành một doanh nghiệp phụ thuộc vào Windows 10 hoặc cần hệ điều hành này cho một yêu cầu cụ thể nào đó, điều đó có thể chấp nhận được. Tuy nhiên, đối với người dùng cá nhân, tôi không thấy có lý do gì để phải trả tiền thuê bao chỉ để tiếp tục sử dụng một hệ điều hành mà tôi đã trả phí bản quyền, đặc biệt khi có những lựa chọn thay thế tốt hơn và hiệu quả hơn rất nhiều.
Windows 11: Một Lựa Chọn Khó Chấp Nhận
Nếu bạn vẫn đang cố gắng bám trụ với Windows 10, có lẽ đã đến lúc nên cân nhắc nâng cấp lên Windows 11. Tuy nhiên, đối với tôi, đó không thực sự là một lựa chọn.
Microsoft đã đầu tư một lượng công sức đáng kể vào việc cải thiện Windows 11 kể từ khi ra mắt, nhưng với tôi, nó vẫn là một mớ hỗn độn “rườm rà” và quá nhiều tính năng AI. Có quá nhiều dịch vụ, chương trình, bloatware (phần mềm rác), và các tính năng AI không cần thiết nằm rải rác khắp giao diện. Điều này không chỉ khiến người dùng khó tiếp cận các tính năng thực sự mong muốn mà còn tiêu thụ tài nguyên phần cứng một cách không cần thiết, lẽ ra có thể được dùng để cải thiện hiệu suất và mang lại trải nghiệm người dùng mượt mà hơn.
Bạn có thể đạt được một bản cài đặt Windows 11 sạch hơn và nhanh hơn bằng một số “thủ thuật” nhất định. Tuy nhiên, việc phải tải xuống và chạy một chương trình “debloater” (gỡ bỏ phần mềm rác) trên một bản cài đặt Windows 11 hoàn toàn mới chỉ để làm cho nó “dễ dùng” đã là một điều khá khó chịu đối với tôi.
Và sau đó là những vấn đề về quyền riêng tư.
Thiết lập Windows 11 trong lần cài đặt đầu tiên giống như một “bãi mìn” đầy những hộp kiểm và thanh trượt được thiết lập sẵn để theo dõi càng nhiều hoạt động của bạn càng tốt. Điều này bắt đầu ngay từ việc yêu cầu tài khoản Microsoft để hoàn tất việc cài đặt hệ điều hành. Trước đây, từng có một cách giải quyết cho phép bạn bỏ qua việc đăng nhập bằng tài khoản Microsoft khi thiết lập Windows lần đầu, nhưng hiện tại nó đã bị gỡ bỏ.
Việc Microsoft kiên quyết tích hợp AI vào mọi ngóc ngách của Windows cũng là một vấn đề đau đầu. Ngay cả Notepad – một công cụ lẽ ra phải là cơ bản nhất trong số các tiện ích của Windows – giờ đây cũng có các công cụ AI được tích hợp sẵn. Sau đó là cơn ác mộng về quyền riêng tư mang tên Windows Recall. Tính năng này được cập nhật đến mức Microsoft muốn bạn thử Recall một lần nữa, nhưng tôi không thể tin tưởng nó; tôi không muốn hệ điều hành của mình tự động chụp ảnh màn hình những gì tôi làm trên máy tính.
Máy tính cá nhân hiển thị giao diện Windows với các ứng dụng mở, minh họa trải nghiệm người dùng và những lo ngại về quyền riêng tư trong Windows 11
Một vấn đề lớn khác mà tôi không thể chấp nhận được là Windows Modern Standby; việc Microsoft không thể tìm ra cách để đưa một chiếc laptop vào chế độ ngủ sâu thực sự vượt quá sự hiểu biết của tôi. Tôi sử dụng laptop khi di chuyển thậm chí còn nhiều hơn điện thoại của mình, và thường xuyên thắc mắc tại sao chiếc laptop không thể giữ được 100% pin mà tôi đã sạc đầy khi rời khỏi nhà cho đến lúc đến nơi. Việc hao hụt một chút pin là bình thường, nhưng chiếc laptop của tôi không nên mất 50% pin chỉ khi nằm yên trong ba lô.
Điểm mấu chốt là Windows 11 vẫn mang cảm giác giống như một sản phẩm đang trong quá trình phát triển. Sự tiến hóa và phát triển liên tục này thậm chí có thể là điều mà Microsoft đã hướng tới ngay từ đầu. Tôi sẽ không gọi đó là một cách tiếp cận sai, nhưng chắc chắn nó không dành cho tôi.
Vì Sao Linux Lại Là Lựa Chọn Hoàn Hảo?
Với việc Windows 11 không phải là lựa chọn, Linux trở thành giải pháp thực sự duy nhất cho tôi. Chắc chắn, máy Mac cũng tồn tại, nhưng tôi đã sử dụng Linux song song với Windows cho các mục đích phát triển phần mềm của mình, và nó phù hợp với nhu cầu của tôi hơn rất nhiều.
Trước hết, Linux có một số tính năng mà Windows nên học hỏi. Tôi đang nói đến khả năng tùy biến desktop tốt hơn, các bản chụp nhanh hệ thống (system snapshots) giúp phục hồi dễ dàng, các trình quản lý phần mềm và driver ưu việt hơn, và tất nhiên, khả năng kiểm soát hoàn toàn quyền riêng tư và bảo mật của bạn. Linux cũng nhẹ hơn rất nhiều so với Windows, vì vậy nếu bạn đang định bỏ đi chiếc PC cũ chạy Windows 10, đã đến lúc nên cân nhắc chuyển đổi.
Nhược điểm duy nhất khi chuyển đổi hoàn toàn sang Linux là nhiều chương trình bạn sử dụng hàng ngày có thể không có phiên bản native (ứng dụng gốc) cho Linux. Bạn có thể sử dụng các trình giả lập như Wine để giải quyết vấn đề ở một mức độ nào đó, và cũng có rất nhiều ứng dụng thay thế mà thậm chí có thể tốt hơn các chương trình Windows bạn đã quen dùng.
Trong mọi trường hợp, sự hỗ trợ dành cho Linux đang ngày càng tăng lên, có nghĩa là ngày càng nhiều nhà phát triển đang tạo ra các ứng dụng native cho hệ điều hành này. Với những lợi ích về hiệu suất, quyền riêng tư và chi phí, Linux là một giải pháp thay thế vững chắc cho Windows, đặc biệt nếu bạn không muốn bị buộc phải nâng cấp lên Windows 11.
Kết Luận
Tóm lại, với việc Windows 10 sắp kết thúc vòng đời hỗ trợ và những vấn đề còn tồn đọng trong Windows 11, việc tìm kiếm một hệ điều hành thay thế là một quyết định hợp lý. Linux nổi lên như một giải pháp mạnh mẽ, mang lại sự kiểm soát về quyền riêng tư, hiệu suất tối ưu và khả năng tùy biến vượt trội, đặc biệt phù hợp với những người dùng có nhu cầu chuyên biệt hoặc muốn “hồi sinh” những cỗ máy cũ.
Mặc dù vẫn còn một số thách thức nhỏ về tương thích phần mềm, nhưng với sự phát triển không ngừng của cộng đồng và các ứng dụng, Linux đang ngày càng trở nên thân thiện và mạnh mẽ hơn. Đây thực sự là thời điểm đáng để cân nhắc chuyển đổi để có một trải nghiệm máy tính cá nhân an toàn, hiệu quả và theo đúng ý muốn của bạn.
Hãy chia sẻ suy nghĩ của bạn về tương lai của hệ điều hành trên máy tính cá nhân!
