Máy tính AI (AI PC) đang được quảng bá rầm rộ như tương lai của điện toán cá nhân. Tuy nhiên, với vai trò là một người dùng công nghệ hàng ngày, tôi nhận thấy rằng, bất chấp mọi lời hứa hẹn từ các chiến dịch marketing, AI PC dường như chưa mang lại nhiều giá trị đột phá cho đa số người dùng phổ thông. Ít nhất là ở thời điểm hiện tại, những chiếc máy tính này vẫn còn nhiều rào cản và hạn chế đáng để chúng ta cân nhắc trước khi quyết định nâng cấp.
4. AI PC Vẫn Quá Đắt Đỏ
Một trong những lý do lớn nhất khiến AI PC chưa hấp dẫn người dùng phổ thông chính là mức giá. Những chiếc máy tính này có chi phí cao hơn đáng kể so với các mẫu laptop hoặc máy tính để bàn truyền thống. Điều này chủ yếu là do việc tích hợp một bộ xử lý thần kinh chuyên dụng (NPU), hay còn gọi là Neural Engine trên các thiết bị của Apple, để xử lý các tác vụ AI tại chỗ. Bên cạnh đó, chúng còn được trang bị những con chip và công nghệ mới nhất.
Giá thành là một yếu tố then chốt, và các nhà sản xuất cũng nhận thức rõ điều này. Theo báo cáo từ XDA Developers, Michelle Johnston Holthaus của Intel đã thừa nhận rằng người tiêu dùng không đổ xô mua các thiết bị chạy chip Lunar Lake và Meteor Lake mới nhất, đắt tiền hơn. Thay vào đó, nhu cầu của khách hàng lại tập trung vào các mẫu cũ hơn, có giá phải chăng hơn, sử dụng các thế hệ chip trước đó như Raptor Lake. Holthaus cho biết: “Chúng tôi đang chứng kiến nhu cầu lớn hơn nhiều từ khách hàng đối với các sản phẩm n-1 và n-2 để họ có thể tiếp tục cung cấp các mức giá mà người tiêu dùng thực sự yêu cầu… Meteor Lake và Lunar Lake rất tuyệt vời, nhưng đi kèm với cấu trúc chi phí cao hơn nhiều.”
Máy tính AI Tecno Megabook T16 Pro tại MWC 2024, minh họa cho chi phí cao của AI PC.
3. Ứng Dụng Thực Tế Còn Hạn Chế
Bất chấp những lời quảng cáo rầm rộ, AI PC vẫn thiếu các ứng dụng thực tế đủ sức thuyết phục. Tôi chưa thấy bất kỳ tính năng độc quyền nào trên AI PC mà có thể biện minh cho việc bỏ ra một khoản tiền lớn hơn để sở hữu chúng. Chắc chắn, chúng hứa hẹn các tính năng như tăng cường ảnh tự động, phụ đề trực tiếp, tóm tắt văn bản hay làm mờ nền trong các cuộc gọi video – nhưng những điều này không thực sự đột phá hay độc quyền trên AI PC.
Biểu tượng Copilot của Microsoft trên màn hình laptop Windows, minh họa cho các tính năng AI hiện tại.
Nếu nhìn vào thị trường, bạn sẽ nhận ra rằng hầu hết các lợi ích được cho là của máy tính mang thương hiệu AI chẳng qua chỉ là những cải tiến nhỏ so với những gì PC truyền thống có thể làm. Khoảng cách này thậm chí còn thu hẹp hơn nữa khi bạn cài đặt bất kỳ ứng dụng AI nào hiện có lên phần cứng cũ hơn. Cho đến khi AI PC mang lại các tính năng thực sự thay đổi cách chúng ta tương tác với thiết bị hàng ngày, tôi vẫn chưa có ý định “nhập cuộc”.
Nút Copilot trên bàn phím laptop Acer, biểu tượng của sự tích hợp AI trên máy tính hiện đại.
2. Tác Vụ AI Mạnh Mẽ Vẫn Ưu Tiên Điện Toán Đám Mây
Việc giới thiệu NPU hoặc tăng số lượng phép tính mỗi giây mà NPU có thể xử lý trên AI PC là một công cụ marketing tuyệt vời trên lý thuyết. Nhưng điều mà các công ty sẽ không nói cho bạn biết là những thiết bị này chưa đủ mạnh để thực hiện bất kỳ tác vụ xử lý chuyên sâu nào tại chỗ.
Đúng là các công ty quảng cáo rằng chip mới sẽ cho phép các tác vụ AI chạy trên thiết bị để đảm bảo bảo mật, và một số tác vụ thực sự làm được điều đó. Nhưng số lượng rất ít. Hầu hết các tác vụ này vẫn phù hợp hơn khi chạy trên phần cứng đám mây mạnh mẽ. Dù là tạo ảnh, tóm tắt nội dung, viết lại, chuyển đổi giọng nói thành văn bản hay chỉnh sửa hình ảnh và video, các công cụ AI dựa trên đám mây như ChatGPT và Gemini vẫn mạnh mẽ và chính xác hơn nhiều. Chúng có thể thực hiện các tác vụ mà NPU hiện tại trên thiết bị không thể xử lý.
Laptop Microsoft Surface AI với logo Copilot, minh họa cho việc các tác vụ AI mạnh mẽ vẫn chạy trên đám mây.
Các công ty nhận thức rõ điều này, và đó là lý do tại sao nhiều tính năng AI trên AI PC vẫn tiếp tục chạy trên đám mây. Ví dụ, tính năng quảng bá chính của Copilot+ PC của Microsoft là khả năng chạy tác vụ AI cục bộ. Tuy nhiên, thật trớ trêu khi việc nhấp vào phím Copilot chỉ đơn giản là khởi chạy ứng dụng Copilot, ứng dụng này vẫn sử dụng các mô hình OpenAI chạy trên đám mây. Vào tháng 4 năm 2025, Microsoft đã công bố kế hoạch đưa thêm nhiều tính năng AI của Copilot+ đến các thiết bị Windows 11 khác. Nhưng vấn đề là tất cả chúng đều yêu cầu kết nối internet, nghĩa là chúng vẫn chạy trên đám mây. Đây là một xu hướng phổ biến trong ngành hiện tại. Tôi không thấy cần thiết phải mua một chiếc AI PC vào lúc này, vì tôi có thể truy cập các chatbot AI tốt nhất trên phần cứng hiện tại của mình, bao gồm cả iPhone và điện thoại Android cũ, thông qua các ứng dụng hoặc trang web chuyên dụng.
1. Mức Độ Tích Hợp AI Còn Nông Cạn
Cụm từ “AI PC” gợi ý một trải nghiệm tích hợp AI sâu sắc và nâng cao. Nhưng ở thời điểm hiện tại, sự tích hợp đó lại nông cạn một cách đáng ngạc nhiên. Hầu hết các tính năng AI đều có cảm giác như được “gắn thêm” vào thay vì được “nướng chín” vào hệ điều hành hoặc quy trình làm việc. Chẳng hạn, Windows Copilot vẫn giống một chatbot nâng cấp hơn là một trợ lý AI thực sự.
Mặc dù đến từ Microsoft, nhưng những chiếc laptop Surface của hãng vẫn chưa mang lại sự tích hợp sâu như tôi mong đợi từ một chiếc laptop mang thương hiệu AI. Ví dụ, Copilot lẽ ra có thể tìm kiếm các tệp cụ thể trên máy tính Windows của tôi để có đủ ngữ cảnh về những gì tôi làm, từ đó mang lại trải nghiệm cá nhân hóa hơn. Tôi có thể yêu cầu nó giải phóng bộ nhớ bằng cách xóa các tệp tạm thời và tệp cũ không cần thiết, hoặc thậm chí khắc phục sự cố internet của tôi.
Biểu tượng Copilot của Microsoft trên màn hình laptop Windows, minh họa cho các tính năng AI hiện tại.
Nhưng đoán xem? Nó không làm được. Nói tóm lại, việc sử dụng Copilot trên Surface Laptop giống như sử dụng ChatGPT hoặc các công cụ tương tự, chỉ với một vài tính năng bổ sung nhỏ. Microsoft không đơn độc trong vấn đề này. Đây là tiêu chuẩn chung trên toàn bộ thị trường, với tất cả các mẫu laptop và máy tính để bàn từ nhiều nhà sản xuất khác nhau đều cung cấp các chatbot AI, thường chỉ với khả năng tích hợp cấp hệ thống hạn chế hoặc không có.
Ngoài ra, sự tích hợp hạn chế này cũng mở rộng ra ngoài hệ điều hành. Nhiều ứng dụng phần mềm vẫn chưa tận dụng NPU, như kênh YouTube Just Josh đã phân tích chi tiết. Nhóm của Just Josh tiết lộ rằng mặc dù laptop ASUS ProArt PX13 ra mắt với NPU tích hợp, nhưng trợ lý AI của nó, Omni, lại không sử dụng NPU. Nó chạy trên GPU tích hợp, ngay cả khi có GPU rời. Tương tự, trên ASUS Zenbook S 14 và ProArt PX13, nhóm nghiên cứu phát hiện Copilot chạy trên đám mây, lưu ý rằng không có sự tăng tải CPU, GPU hay NPU khi nhấn phím Copilot trong khi chạy một tác vụ.
Khi mua PC tiếp theo của mình, tôi sẽ tập trung vào các thông số kỹ thuật tiêu chuẩn mà tất cả chúng ta đều quan tâm: thời lượng pin, hiệu năng CPU và GPU, bộ nhớ, dung lượng lưu trữ, màn hình, cổng kết nối và nhiều yếu tố khác. Tôi sẽ không bị lung lay bởi thương hiệu AI, bởi vì sự tích hợp vẫn còn nông cạn, và những lợi ích được gọi là “AI” mang lại rất ít, nếu có, những gì bạn không thể nhận được từ các chatbot trực tuyến hoặc phần mềm chuyên dụng được hỗ trợ bởi AI hiện có.
