Trong thời đại số hóa, điện thoại thông minh thường được ví như những cỗ máy giám sát “biết đi”, có khả năng thu thập mọi dữ liệu cá nhân của chúng ta. Điều này khiến nhiều người lo ngại về quyền riêng tư và bảo mật thông tin. Tuy nhiên, một nghịch lý thú vị là, dù mang tiếng là công cụ giám sát, smartphone hiện đại lại có thể cung cấp nhiều lợi ích về quyền riêng tư hơn so với việc bạn không sử dụng chúng. Với các tính năng và ứng dụng thông minh được tích hợp, bạn hoàn toàn có thể chủ động bảo vệ dữ liệu cá nhân của mình hiệu quả hơn. Dưới đây là 4 cách smartphone giúp bạn tăng cường quyền riêng tư mà có thể bạn chưa từng nghĩ đến.
1. Ví Kỹ Thuật Số (Digital Wallets) An Toàn Hơn Thẻ Tín Dụng Vật Lý
Ban đầu, không ít người đã hoài nghi khi Apple, Google và Samsung bắt đầu tích hợp tính năng thanh toán vào điện thoại thông minh của họ. Liệu việc này có khiến các “ông lớn” công nghệ này biết thêm mọi thứ chúng ta mua sắm? Thế nhưng, thông tin tài chính của chúng ta vốn nổi tiếng là không an toàn, và tình hình này chỉ trở nên tệ hơn theo thời gian.
Các ngân hàng và công ty thẻ tín dụng đương nhiên có quyền truy cập vào mọi giao dịch mua sắm của chúng ta – điều này không thể tránh khỏi. Vấn đề nằm ở chỗ, các chuỗi bán lẻ cũng lưu trữ thông tin này, và họ không phải lúc nào cũng làm tốt công việc bảo mật. Nhiều vụ rò rỉ dữ liệu đã xảy ra, khiến số thẻ tín dụng của chúng ta bị lộ, buộc chúng ta phải trải qua rắc rối thay thế thẻ mới.
Hướng dẫn thanh toán an toàn bằng Google Wallet trong ứng dụng điện thoại.
Ví kỹ thuật số, mặc dù vẫn sử dụng thẻ tín dụng thật của bạn để thanh toán, lại tạo ra một số thẻ ảo mới cho mỗi giao dịch. Điều này có nghĩa là khi các cửa hàng bị rò rỉ cơ sở dữ liệu, bạn sẽ không cần phải lo lắng về việc thay thế thẻ vì cửa hàng chưa bao giờ có được số thẻ gốc của bạn. Dù bạn có thể vẫn mở cửa cho Apple, Google hoặc Samsung biết thêm về thói quen mua sắm của mình, nhưng ít nhất họ đang giúp bạn giảm thiểu số lượng công ty khác mà bạn chia sẻ thông tin này – với điều kiện là họ không bán dữ liệu của bạn.
2. Sử Dụng Ứng Dụng Bí Danh Email (Email Alias Apps)
Hiện nay, việc cung cấp địa chỉ email thật của mình cho một công ty đã trở nên hiếm hoi đối với tôi. Thay vào đó, tôi thường tìm đến các dịch vụ tạo bí danh email, những địa chỉ ảo này sẽ chuyển tiếp thư đến hộp thư chính của tôi.
Tính năng này không nhất thiết phải có trên smartphone. Tôi bắt đầu sử dụng SimpleLogin khi còn là người dùng Linux, và nó cho phép tôi tạo bí danh ngay trên trình duyệt. SimpleLogin sau đó đã được Proton mua lại và hiện là một phần tích hợp của trình quản lý mật khẩu Proton Pass. Bất cứ khi nào tôi tạo thông tin đăng nhập mới cho một trang web hoặc ứng dụng, tôi sẽ tạo một địa chỉ email mới đi kèm với mật khẩu mới.
Giao diện Proton Pass tạo bí danh email cho MakeUseOf trên ứng dụng Android.
Lợi thế của việc sở hữu một chiếc smartphone là ứng dụng luôn có sẵn trên tay bạn. Nếu ai đó yêu cầu địa chỉ email khi tôi đang ở nơi công cộng (ví dụ như tại một cửa hàng hoặc sự kiện chính trị), tôi có thể tạo một email mới ngay lập tức. Điều này giúp tôi nhận được phiếu giảm giá hoặc thông tin mong muốn, sau đó tôi có thể vô hiệu hóa bí danh đó khi thư rác bắt đầu đổ về.
3. Tạo Thẻ Thanh Toán Dùng Một Lần (Burner Payment Cards) Dễ Dàng
Tương tự như sự ngần ngại khi cung cấp địa chỉ email, tôi cũng rất cẩn trọng với các thẻ ghi nợ và thẻ tín dụng của mình. Nhờ ứng dụng Privacy.com, tôi có thể tạo thẻ tạm thời bất cứ khi nào cần mua hàng trực tuyến. Đây có thể là thẻ dùng một lần hoặc tôi có thể khóa một thẻ vào một trang web cụ thể mà tôi thường xuyên mua sắm, ví dụ như Humble Bundle hay Bookshop.org.
Thẻ thanh toán dùng một lần Privacy.com được tạo cho Nintendo trên điện thoại Android.
Bằng cách này, tôi không cần phải nhập lại thông tin thanh toán mỗi khi mua hàng, đồng thời cũng không phải lo lắng nếu trang web đó bị rò rỉ dữ liệu. Tôi có thể tạo một thẻ mới chỉ với vài lần chạm. Giống như bí danh email, Privacy.com cũng hoạt động trên trình duyệt, vì vậy bạn không cần điện thoại để bảo mật việc mua sắm trực tuyến. Tuy nhiên, một chiếc điện thoại mang lại sự linh hoạt để thực hiện điều này ở bất cứ đâu. Dù Privacy.com không phải là ví kỹ thuật số và không có khả năng thanh toán NFC, nhưng ứng dụng trên điện thoại vẫn tiện lợi hơn trong mọi tình huống khi tôi cần nhập thông tin thanh toán hoặc khi ai đó yêu cầu tôi cung cấp chi tiết đó qua điện thoại.
4. Chấm Dứt Rủi Ro Từ Tin Nhắn SMS Truyền Thống
Khi tôi chuyển từ smartphone sang “dumbphone” và cuối cùng là Light Phone 2, tôi đã quay lại gửi tin nhắn SMS cho tất cả các liên hệ của mình. Điều đó không có vẻ gì là to tát, tôi đã gửi những tin nhắn như vậy trong phần lớn cuộc đời niên thiếu và trưởng thành của mình.
Tôi biết rằng tin nhắn SMS không được mã hóa, nghĩa là các nhà mạng có thể truy cập nội dung của chúng. Điều tôi không lường trước được là có bao nhiêu người khác cũng có thể nắm giữ thông tin này. Nó không chỉ là sự giám sát của chính phủ trong nước. Theo NBC News, các công ty viễn thông của Mỹ đôi khi bị xâm nhập đến mức chính phủ Mỹ đã khuyến nghị người dân ngừng sử dụng SMS và thay vào đó chọn các ứng dụng nhắn tin được mã hóa.
Giao diện cuộc trò chuyện trong Google Messages trên Samsung Galaxy Z Fold 5, minh họa tin nhắn mã hóa.
Bất cứ thứ gì chúng ta gửi qua tin nhắn SMS kiểu cũ đều có thể nằm trên máy tính của ai đó trong nhiều năm, chờ đợi để bị công khai vào bất cứ thời điểm và theo bất cứ cách nào có thể gây hại nhất. Vấn đề này không chỉ ảnh hưởng đến công chức hay người nổi tiếng, mà còn tác động đến bất cứ ai đã chia tay người yêu cũ không đáng tin cậy hoặc có thể đã gây thù chuốc oán với ai đó ở nơi làm việc cũ. Trong thế giới ngày nay, khi rất nhiều thứ được xử lý qua tin nhắn, việc sở hữu một chiếc điện thoại tích hợp sẵn các tùy chọn nhắn tin bảo mật (như Apple iMessage và Google Messages) hoặc cho phép bạn tải xuống các ứng dụng thay thế (như WhatsApp và Signal) là điều vô cùng quan trọng.
Smartphone, dù có những rủi ro về quyền riêng tư, lại là công cụ mạnh mẽ giúp chúng ta bảo vệ thông tin cá nhân hiệu quả hơn nếu biết cách tận dụng các tính năng và ứng dụng của nó.
Kết luận
Với những phân tích trên, rõ ràng rằng mặc dù smartphone được coi là những “cỗ máy giám sát”, nhưng khi được sử dụng một cách thông minh và có chiến lược, chúng lại cung cấp nhiều công cụ và khả năng bảo vệ quyền riêng tư vượt trội. Từ việc sử dụng ví kỹ thuật số an toàn, bí danh email để chống thư rác, thẻ thanh toán dùng một lần cho các giao dịch trực tuyến, cho đến việc chuyển sang các ứng dụng nhắn tin mã hóa, smartphone hiện đại cho phép chúng ta chủ động kiểm soát và bảo vệ dữ liệu cá nhân của mình tốt hơn bao giờ hết.
Vậy, bạn có đang tận dụng triệt để những lợi ích này để bảo vệ quyền riêng tư của mình không? Hãy chia sẻ những mẹo và ứng dụng yêu thích của bạn để tăng cường bảo mật thông tin cá nhân trên smartphone trong phần bình luận bên dưới nhé!
