Là một người sinh năm 199x và lớn lên cùng những tựa game đầu thập niên 2000, tôi vẫn nhớ rõ cái thời mà “chơi cùng màn hình” (couch co-op) không phải là một tính năng nổi bật – đó chỉ đơn giản là cách chúng tôi chơi game. Dù là chia đôi màn hình trong NFS 2 SE, Tanaka 3D, hay thậm chí là Timesplitters 2, tôi đã có vô số kỷ niệm tuyệt vời với các tựa game couch co-op bên cạnh người anh trai. Chơi game thời đó thật ồn ào, lộn xộn nhưng đầy sự sẻ chia.
Rồi, chẳng biết từ lúc nào, mọi thứ trở nên tĩnh lặng hơn. Các sảnh chờ online dần thay thế những buổi tụ tập qua đêm, và game nhiều người chơi bắt đầu quay lưng với chế độ co-op cục bộ (local co-op). Dần dần, chiếc tay cầm thứ hai bắt đầu bám bụi. Tuy nhiên, một điều gì đó đã thay đổi lần nữa. Chậm rãi nhưng chắc chắn, couch co-op đang len lỏi trở lại trong các cuộc thảo luận về game, và kỳ lạ thay, nó lại trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.
Ảnh chụp màn hình game Doom: The Dark Ages
Các nhà phát triển Indie giữ lửa cho game Couch Co-op
Họ không bỏ cuộc khi các studio AAA chuyển hướng
Các studio game ngân sách lớn có thể đã chuyển hướng sang mô hình “luôn luôn online”, nhưng còn các nhà phát triển indie thì sao? Họ vẫn nhớ. Họ nhớ cảm giác truyền tay cầm, nhớ những khoảnh khắc la hét vào mặt bạn bè giữa trận đấu boss, nhớ cảnh bị kẹt trong khung cửa với đồng đội khi bếp trong Overcooked! (AYCE) bốc cháy. Khi game chia màn hình tưởng chừng đã trở thành di tích của quá khứ, tôi vẫn nhớ những tựa game như Blur, Split/Second, và Rocket League đã dũng cảm như thế nào khi vẫn giữ chế độ này.
Những game như Moving Out, A Way Out, và Brothers: A Tale of Two Sons không ra mắt với những trailer hoành tráng hay chiến dịch marketing toàn cầu. Chúng đến với trái tim. Những game này không được thiết kế để gia tăng giá trị cho cổ đông – chúng được tạo ra cho những tràng cười, sự hỗn loạn và chiến thắng sẻ chia. Đó là điều khiến chúng nổi bật – không battle pass, không đăng nhập hàng ngày, không cần cày rank PvP. Chỉ có bạn, một người bạn, một màn hình, và âm thanh của niềm vui chân thật, không chút lọc nhiễu – điều quá hiếm thấy trong thế giới game hiện đại.
Ảnh minh họa các game couch co-op indie
Nhu cầu kết nối trực tiếp sau đại dịch
Game online vẫn tuyệt vời, nhưng không gì sánh bằng việc chơi cùng nhau ngoài đời thực
Đã có lúc chơi online chỉ là một sự tiện lợi. Rồi, nó trở thành cứu cánh. Trong suốt đại dịch, game là cách chúng ta duy trì kết nối – từ những buổi phản bội trong Among Us cho đến những đêm dài trong Warzone. Chúng ta cười cùng nhau, dù cách xa. Và chúng ta biết ơn vì điều đó.
Nhưng giờ đây, chúng ta đã quay trở lại những căn phòng khách. Quay trở lại cùng một không gian. Và một điều gì đó trong chúng ta đã khác. Có một khao khát về sự hiện diện – về những cái liếc mắt ra hiệu, về việc huých nhẹ vào sườn ai đó trên ghế sofa, về việc có mặt ở đó. Couch co-op hoàn toàn phù hợp với cảm giác đó. Nó là kiểu tụ tập lý tưởng, không tốn nhiều công sức. Không lỗi mic. Không lag. Không tiếng vọng kỳ lạ. Chỉ có đồ ăn vặt, những câu chuyện phiếm, và bản game NBA hay WWE 2K cuối cùng mà bạn còn giữ trong thư viện game của mình. Cá nhân tôi chắc chắn đã rất nhớ sự ấm áp của việc chơi game trực tiếp, và tôi vô cùng vui mừng khi nó đang trở lại một cách mạnh mẽ như vậy.
Bìa game Split Fiction
Phần cứng hiện đại đã đủ mạnh để hỗ trợ
Đồ họa bóng bẩy không còn ngốn sạch mọi sức mạnh của console
Lý do này thực ra không nhiều người xem xét, nhưng nó lại khá quan trọng. Trong “thời kỳ đen tối” khi từ “chia màn hình” nghe có vẻ cấm kỵ, PS3, PS4 và các đối thủ Xbox của chúng đã đẩy đồ họa và gameplay đến mức tối đa, khiến co-op cục bộ trở thành một gánh nặng kỹ thuật. Chạy cùng một game đòi hỏi cấu hình cao hai lần trên cùng một màn hình là điều bất khả thi vào thời điểm đó, khi mà các thế hệ máy đang có những bước nhảy vọt lớn, và các nhà phát triển đã chọn fidelity (độ trung thực hình ảnh) thay vì fun (niềm vui). Đáng buồn thay, game couch co-op đã phải trả giá.
Nhưng bây giờ thì sao? Công nghệ đã theo kịp. PS5 và Xbox Series X/S có đủ sức mạnh để render hai hoặc nhiều góc nhìn mà không gặp khó khăn. Và tất nhiên, điều đó cũng được áp dụng cho các phiên bản PC. Quan trọng hơn nữa, một số nhà phát triển, đặc biệt là Hazelight, đang coi co-op cục bộ như một ưu tiên, chứ không phải một tùy chọn thêm vào cho có.
It Takes Two là một kiệt tác. Diablo IV cho phép bạn cùng nhau tiêu diệt quỷ sát cánh. Khi các nhà phát triển học cách tận dụng phần cứng để phục vụ ý tưởng game thay vì chỉ cố gắng nhét càng nhiều polygon càng tốt, chúng ta sẽ có được phép màu. Loại phép màu thuộc về phòng khách, chứ không chỉ sàn đấu eSports.
Thành công của các tựa game là động lực
Game co-op cục bộ được đón nhận nồng nhiệt, thúc đẩy các nhà phát triển tạo ra nhiều hơn
It Takes Two không chỉ chinh phục người chơi – nó càn quét các giải thưởng và bán được hàng triệu bản. Thậm chí, nó còn giành giải [Game of the Year], và tựa game tiếp theo từ studio Hazelight, Split Fiction, đã chứng tỏ bản thân còn xuất sắc hơn về quy mô và tham vọng, trong khi vẫn giữ vững tinh thần chia màn hình. Khi những game như vậy đạt được thành công vượt xa ngân sách, nó nói lên một điều quan trọng với các studio – mọi người muốn thể loại này. Họ sẽ tìm đến và mua nó – thành công này có tính lan tỏa. Các nhà phát hành giờ đây sẵn sàng bật đèn xanh cho những ý tưởng game couch co-op mà vài năm trước còn bị coi là rủi ro. Còn các nhà phát triển? Họ đang trở nên táo bạo hơn, sáng tạo hơn – tạo ra những game xoay quanh niềm vui, sự hỗn loạn và sự hiện diện.
Chúng ta đang chứng kiến một khoảnh khắc “trở về điểm khởi đầu”: không phải một xu hướng thoáng qua, mà là sự quay trở lại của một giá trị vượt thời gian. Không phải vì thị trường đòi hỏi, mà vì người chơi đã âm thầm, kiên trì bỏ phiếu cho nó – bằng thời gian, tiền bạc và những kỷ niệm của họ. Và giờ đây? Các studio cuối cùng đã lắng nghe. Couch co-op không còn là “thị trường ngách” nữa. Đó là một thể loại đang tự khẳng định lại bản thân – từng màn hình chia đôi một. Lấy ví dụ tựa game mới được công bố là Out of Words, ra mắt tại sự kiện Summer Games Fest 2025. Đó là dấu hiệu của những điều tốt đẹp hơn sắp đến với game couch co-op, nơi cốt truyện và trải nghiệm được xây dựng xoay quanh khái niệm chơi game trên sofa.
Ảnh minh họa sự thành công của các game co-op
Nỗi nhớ về kỷ niệm chơi game “cùng nhau”
Tôi sẽ luôn muốn chơi game chia màn hình, bất kể thời gian hay địa điểm
Thành thật mà nói – nếu bạn lớn lên cùng PS2, GameCube, hay OG Xbox, khả năng cao là một số kỷ niệm cốt lõi của bạn không chỉ về bản thân game, mà còn về người bạn chơi cùng. Những buổi đêm dài marathon Tekken, những trận đấu nảy lửa Budokai Tenkaichi, và những màn đối đầu chia màn hình NFS kết thúc bằng những tiếng la hét và tiếng cười. Những khoảnh khắc đó mang một ý nghĩa khác biệt.
Khi chúng ta lớn hơn, kiểu chơi game đó trở nên khó tái hiện hơn. Nhưng không phải là bất khả thi. Thực tế, nhiều người trong chúng ta hiện đang cố gắng chia sẻ phép màu đó với người khác – với bạn đời, con cái, bạn bè. Và couch co-op mang đến công cụ để làm điều đó.
Giờ đây không chỉ là về game nữa. Nó là về sự gắn kết. Cùng nhau khám phá. Học cách vượt qua một câu đố platforming cùng với ai đó khi ngồi ngay cạnh họ, thay vì cách xa hàng trăm dặm và chỉ dựa vào tai nghe và kênh thoại. Có một kiểu gắn bó chỉ xảy ra khi hai người cùng lúc hét lên “SANG TRÁI!” – và rồi cười phá lên khi chẳng ai nghe lời.
Hình ảnh game Dragon Ball: Sparking! Zero
Couch co-op không phải là xu hướng – nó đang hồi sinh
Đây không phải là một bài viết chống lại game online. Game nhiều người chơi online thật tuyệt vời và sẽ luôn tồn tại. Nhưng couch co-op? Đó là linh hồn của game mà chúng ta đã quên lãng. Và giờ đây khi nó đang trở lại, chúng ta nhận ra mình đã nhớ nó đến nhường nào.
Dù bạn đang đắm mình trong sự điên rồ của Joy-Con, hồi sinh cho nhau trong Streets of Rage 4, hay làm cháy khét một món ăn khác trong Overcooked chỉ vì ai đó rõ ràng đã không xem đồng hồ – những khoảnh khắc đó thật đáng giá. Chúng đọng lại trong bạn. Trong một thế giới mà mọi thứ đang dần trở nên cô lập và số hóa hơn, hành động đơn giản là ngồi xuống, cạnh nhau, và chia sẻ một màn hình? Điều đó giống như một cuộc nổi loạn. Một cuộc nổi loạn đẹp đẽ và mạnh mẽ.
