Việc chuyển đổi từ Windows sang một hệ điều hành (HĐH) mới như Linux có thể khiến nhiều người cảm thấy e ngại. Tuy nhiên, nỗi lo này sẽ giảm đi đáng kể nếu bạn chọn đúng bản phân phối Linux. Mặc dù có hàng tá distro Linux khác nhau có thể giúp bạn làm quen nhanh chóng, nhưng theo các chuyên gia tại meocongnghe.com, Linux Mint vẫn là lựa chọn hàng đầu và dễ dàng nhất để bắt đầu hành trình khám phá thế giới Linux.
Linux Mint không chỉ kế thừa những ưu điểm của Linux mà còn được tối ưu để mang lại trải nghiệm quen thuộc cho người dùng Windows, đồng thời giải quyết nhiều nhược điểm mà HĐH của Microsoft đang gặp phải. Từ hiệu năng vượt trội, giao diện thân thiện, cho đến khả năng bảo mật cao, Linux Mint đang dần khẳng định vị thế là một giải pháp thay thế mạnh mẽ và đáng cân nhắc. Hãy cùng tìm hiểu 7 lý do tại sao Linux Mint lại là sự lựa chọn không thể hối hận khi bạn quyết định nói lời tạm biệt với Windows.
1. Hiệu Năng Vượt Trội và Thời Lượng Pin Tối Ưu Hơn
Sự khác biệt đầu tiên mà bạn sẽ cảm nhận được khi chuyển sang Linux Mint chính là hiệu năng tổng thể tốt hơn đáng kể, đặc biệt khi điều hướng hệ điều hành. Linux Mint chạy nhanh hơn Windows trong hầu hết mọi tình huống. Với lượng tài nguyên hệ thống tiêu thụ ít hơn đáng kể, Mint giải phóng nhiều không gian hơn cho phần cứng của bạn để chạy các chương trình nặng, dẫn đến hiệu suất tổng thể được nâng cao rõ rệt.
Giao diện Linux Mint so với Windows, thể hiện sự khác biệt về hiệu năng
Vì Mint không liên tục “ngốn” năng lượng ở chế độ nền, bạn cũng sẽ nhận được thời lượng pin tốt hơn trên laptop. Tuy nhiên, tùy thuộc vào dung lượng và tuổi thọ pin của thiết bị, mức tăng thời lượng pin có thể không quá rõ rệt như sự khác biệt về hiệu năng. Trong một số trường hợp, Windows thậm chí có thể cho thời lượng pin tốt hơn Mint – dù những trường hợp này thường xảy ra với pin đã hỏng hoặc xuống cấp, khi Windows có khả năng phát hiện trạng thái pin và điều chỉnh mức tiêu thụ điện năng tốt hơn.
Vấn đề với cách tiếp cận của Windows là nó có thể làm hiệu suất chậm đến mức “bò” ra. Bạn có thể dễ dàng kiểm chứng điều này nếu đang dùng laptop chạy Windows 11. Hãy ngắt kết nối nguồn, chuyển sang chế độ tiết kiệm pin, và bạn sẽ nhận thấy giao diện trở nên giật lag và chậm chạp hơn đáng kể. Ngược lại, Linux Mint quản lý thời lượng pin tốt hơn mà không làm cho máy tính của bạn trở nên vô dụng khi chạy bằng pin. Mặc dù thời lượng pin cuối cùng có thể không bằng Windows trong mọi trường hợp, nhưng sự cải thiện hiệu suất ổn định của Linux Mint chắc chắn sẽ làm hài lòng người dùng.
2. Giao Diện Thân Thiện, Quen Thuộc Như Windows
Một trong những rào cản lớn nhất khi người dùng Windows lâu năm muốn chuyển sang Linux là sự xa lạ với giao diện người dùng (UI). Mặc dù nhiều bản phân phối Linux hiện nay có UI rất đẹp và hiện đại, nhưng vẫn cần một thời gian để làm quen và cảm thấy thoải mái với chúng.
Màn hình desktop của Linux Mint với cửa sổ trình duyệt tệp và ứng dụng lịch mở
Linux Mint đã giải quyết vấn đề này bằng cách sử dụng một giao diện desktop cực kỳ tương đồng với Windows. Dù không phải là một bản sao y hệt, nhưng tất cả các điều khiển và cài đặt của bạn đều nằm ở những vị trí quen thuộc. Nó có một thanh tác vụ (taskbar), menu Start, khay hệ thống (system tray) và các biểu tượng có thể nhấp chuột, giống hệt như Windows.
Các tác vụ cơ bản hàng ngày khác như ghim cửa sổ (snapping windows), sao chép và dán, chụp màn hình, hay xóa/đổi tên tệp và thư mục đều được thực hiện theo cách gần như tương đồng với Windows. Giao diện của Mint rất sạch sẽ, hiện đại và cực kỳ dễ dàng tùy chỉnh sau khi bạn đã làm quen. Điều này giúp giảm đáng kể “đường cong học tập” cho người dùng mới.
3. Tiện Ích Hệ Thống Vượt Trội và Tối Ưu Hơn
Một trong những lý do lớn khiến Windows có thể cảm thấy chậm chạp ngay từ khi mới cài đặt là do lượng phần mềm “rác” (bloatware) khổng lồ mà nó mang theo. Mặc dù bạn có thể sử dụng các công cụ như Windows 11 Debloater để loại bỏ các tính năng không cần thiết, nhưng đó vẫn là một công việc bổ sung tốn thời gian sau quá trình cài đặt ban đầu đầy phức tạp.
Ngược lại, Linux Mint đi kèm với một bộ tiện ích hệ thống mạnh mẽ được cài đặt sẵn, đáp ứng hầu hết mọi nhu cầu cơ bản của bạn. Nền tảng này sẵn sàng để sử dụng ngay sau khi cài đặt, nghĩa là bạn sẽ không phải tìm kiếm các codec hoặc công cụ để chạy các tệp của mình.
Ngoài ra, các công cụ như Software Manager (Trình quản lý phần mềm) và Update Manager (Trình quản lý cập nhật) cũng tốt hơn đáng kể so với các đối tác của chúng trên Windows – Microsoft Store và Windows Update. Việc cài đặt chương trình trên Windows vẫn còn rời rạc, với các chương trình được phân phối thông qua trình cài đặt từ trang web chính thức hoặc ứng dụng từ Microsoft Store.
Giao diện quản lý phần mềm (Software Manager) đang chạy trên Linux Mint
So với đó, Software Manager của Linux Mint cho phép bạn tìm kiếm và tải xuống thực tế bất kỳ chương trình tương thích nào cho máy Linux của mình, cập nhật chúng và gỡ cài đặt nếu cần – tất cả từ một cửa sổ duy nhất. Nó thậm chí còn bao gồm các danh mục phần mềm và đánh giá của người dùng. Những tiện ích hệ thống này là một trong số ít tính năng mà Windows thực sự nên học hỏi từ Linux.
Bạn cũng sẽ có Driver Manager để quản lý trình điều khiển cho tất cả phần cứng của mình, với giao diện thân thiện hơn nhiều so với Device Manager của Windows. Ngoài ra, còn có một công cụ chia sẻ tệp cục bộ tích hợp sẵn, tương tự như AirDrop, có tên là Warpinator.
4. Khả Năng Tương Thích Phần Mềm và Trò Chơi Ngày Càng Tốt
Việc thiếu hụt phần mềm và trò chơi luôn là một nỗi phiền toái khi sử dụng Linux trong quá khứ. Tuy nhiên, hiện nay, nhờ vào việc Steam sử dụng Proton – một lớp tương thích cho phép chạy game Windows trên Linux – bạn có thể dễ dàng tải Steam từ Software Manager và bắt đầu chơi game.
Cần lưu ý rằng đây vẫn là giả lập, vì vậy hiệu suất có thể không tốt bằng việc chạy game nguyên bản trên Windows. Tuy nhiên, tùy thuộc vào cấu hình phần cứng của bạn, bạn hoàn toàn có thể chơi được cả những tựa game AAA với hiệu suất tương tự.
Trong khi trải nghiệm chơi game trên Linux đôi khi còn “hên xui”, thì may mắn thay, các ứng dụng chuyên nghiệp lại hoạt động tốt hơn nhiều. Bạn có thể dễ dàng tìm thấy các giải pháp thay thế chất lượng cho những chương trình phổ biến nhất được sử dụng bởi các chuyên gia, chẳng hạn như Photoshop (GIMP, Krita), Lightroom (Darktable), và Microsoft Office (LibreOffice, OnlyOffice). Khả năng tương thích phần mềm đã tiến bộ rất nhiều so với trước đây, và còn có Wine để chạy phần mềm Windows trên Ubuntu hoặc các phiên bản Linux khác.
5. Yêu Cầu Phần Cứng Thấp, Hồi Sinh Máy Cũ
Cài đặt Linux là một trong những cách tốt nhất để “tái sử dụng” một chiếc laptop cũ, vì yêu cầu phần cứng của nó thường không quá khắt khe. Linux Mint chỉ yêu cầu 2GB RAM (khuyến nghị 4GB), 20GB dung lượng đĩa (khuyến nghị 100GB) và màn hình độ phân giải 1024×768. Thực tế, hầu hết mọi chiếc PC đang hoạt động đều có thể đáp ứng các yêu cầu này.
Ngược lại, Windows 11 yêu cầu ít nhất 4GB RAM, 64GB dung lượng lưu trữ, hỗ trợ UEFI Secure Boot, TPM 2.0, và màn hình độ phân giải cao hơn một chút (ít nhất 720p). Đó là một tập hợp các yêu cầu tối thiểu mạnh mẽ hơn đáng kể, khiến rất nhiều PC bị loại khỏi khả năng chạy Windows 11 (ngay cả khi chúng có thể chạy tốt, nhờ vào các yêu cầu “nhân tạo”).
Càng gần với yêu cầu tối thiểu, trải nghiệm của bạn sẽ càng tệ. Tuy nhiên, Windows hoạt động kém hơn đáng kể khi chạy gần cấu hình phần cứng tối thiểu được khuyến nghị so với Linux Mint. Điều này gần như đảm bảo rằng bất kỳ chiếc PC nào từng gặp khó khăn khi chạy Windows sẽ xử lý Linux tốt hơn nhiều.
6. Cập Nhật Ổn Định, Không Gây Lỗi Đột Ngột
Các bản cập nhật của Windows, đặc biệt là cách chúng được phân phối, là một nỗi ám ảnh lớn trên HĐH của Microsoft. Cách tiếp cận của Linux Mint ưu tiên sự ổn định và đáng tin cậy. Hệ thống cập nhật được xây dựng dựa trên các bản phát hành Hỗ trợ Dài hạn (LTS) của Ubuntu, có nghĩa là bạn sẽ nhận được các bản cập nhật thường xuyên và các bản vá bảo mật mà không phải đối mặt với hàng tá lỗi mỗi khi cập nhật PC của mình.
Giao diện công cụ Timeshift trong Linux Mint hiển thị tùy chọn tạo ảnh chụp hệ thống
Trình quản lý cập nhật của Linux Mint cũng hoạt động song song với Timeshift – một công cụ tích hợp sẵn cho phép tạo các bản chụp nhanh (snapshot) định kỳ của hệ thống một cách hiệu quả hơn nhiều so với System Restore trên Windows. Điều này hứa hẹn sự ổn định hệ thống tốt hơn trong trường hợp có sự cố sau khi cập nhật, và đề xuất thời điểm tốt nhất để áp dụng các bản cập nhật thay vì tự động cài đặt giữa lúc bạn đang làm việc bận rộn.
7. Bảo Mật và Quyền Riêng Tư Cao Hơn Đáng Kể
Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, sự khác biệt lớn nhất giữa Windows và Linux Mint (hoặc gần như bất kỳ phiên bản Linux nào) nằm ở việc Mint cung cấp khả năng bảo mật và quyền riêng tư tốt hơn đáng kể.
Đầu tiên, Mint không có bất kỳ tính năng thu thập dữ liệu từ xa (telemetry data collection) tích hợp sẵn nào như Windows. Nó cũng không gửi bất kỳ dữ liệu nào trở lại nhà sản xuất theo mặc định, so với Windows hay thậm chí macOS, nơi dữ liệu phân tích nền thường được thu thập với số lượng lớn. Bạn gần như hoàn toàn tự do khỏi hầu hết các hoạt động theo dõi (từ chính hệ thống) nếu đang sử dụng Linux Mint.
Thứ hai, Linux Mint là mã nguồn mở (open-source), có nghĩa là mã nguồn của nó thường xuyên được kiểm tra lỗi bảo mật hoặc vấn đề riêng tư. Mặc dù bạn có thể không tự đọc mã và kiểm tra các tiêu chuẩn bảo mật của Linux Mint, nhưng việc mã nguồn mở có nghĩa là các chuyên gia và chuyên gia có thể kiểm tra nó và phơi bày bất kỳ vấn đề hoặc lo ngại nào.
Màn hình laptop hiển thị giao diện dòng lệnh Bash trên nền logo Linux, tượng trưng cho tính bảo mật và mã nguồn mở
Về mặt bảo mật, bạn cũng nhận được một bộ công cụ tích hợp sẵn để bảo vệ tốt hơn. Chúng có thể bao gồm ClamAV, một phần mềm diệt virus mã nguồn mở, và AppArmor, công cụ hạn chế quyền truy cập của chương trình. Ngoài ra, Software Manager của Mint chỉ cho phép cài đặt phần mềm từ các kho lưu trữ chính thức, đảm bảo bạn luôn nhận được các chương trình hợp pháp mỗi khi tải xuống.
Chuyển đổi hệ điều hành, đặc biệt trên PC của bạn, không phải là một nhiệm vụ dễ dàng. Tuy nhiên, với các yêu cầu phần cứng ngày càng tăng, sự “quá tải” tính năng AI, và các lỗi, vấn đề liên tục của Windows 11, Linux Mint thực sự có thể làm cho quá trình chuyển đổi trở nên dễ dàng và xứng đáng hơn bao giờ hết.
Hãy chia sẻ ý kiến hoặc trải nghiệm của bạn về việc chuyển đổi từ Windows sang Linux Mint trong phần bình luận bên dưới nhé!
