Ngày nay, phần lớn thời gian của chúng ta được dành cho việc nhìn vào màn hình hoặc tương tác với vô vàn các thiết bị công nghệ. Thực trạng này dần dẫn đến sự mệt mỏi và căng thẳng kỹ thuật số. Tuy nhiên, điều này không nhất thiết phải xảy ra. Với những mẹo được chia sẻ dưới đây, bạn hoàn toàn có thể xây dựng một mối quan hệ lành mạnh với công nghệ, đồng thời duy trì năng suất và sức khỏe tinh thần.
Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu 7 chiến lược hiệu quả giúp bạn quản lý việc sử dụng công nghệ một cách thông minh hơn, từ việc lựa chọn thiết bị cho đến thiết lập thói quen kỹ thuật số. Mục tiêu là biến công nghệ thành công cụ phục vụ cuộc sống của bạn, chứ không phải là nguồn gây áp lực hay xao nhãng.
1. Ưu Tiên Thiết Bị Có Dây Hoặc Pin Rời Để Giảm Phiền Toái Sạc Pin
Việc sở hữu một thiết bị không dây mới đồng nghĩa với việc bạn phải thêm một món đồ nữa vào danh sách cần sạc. Càng nhiều thiết bị không dây, chúng sẽ càng đòi hỏi sự chú ý và thời gian của bạn, buộc bạn phải theo dõi chu kỳ sạc pin và đôi khi làm giảm đi lợi ích về tính di động mà chúng mang lại. Đây là lý do chính đáng để nhiều người vẫn lựa chọn tai nghe có dây và bàn phím có dây. Chúng mang lại sự ổn định và loại bỏ nỗi lo hết pin đột ngột.
Nếu việc sử dụng thiết bị có dây không phải là lựa chọn phù hợp, hãy cân nhắc mua các thiết bị không dây sử dụng pin rời AA hoặc AAA. Chẳng hạn như chuột không dây, loa Bluetooth hay thậm chí là bàn chải đánh răng điện. Bằng cách này, bạn chỉ cần thay pin khi chúng yếu, giảm bớt sự phụ thuộc vào dây sạc và đế sạc rườm rà.
Việc ưu tiên các thiết bị có dây hoặc sử dụng pin rời không chỉ giúp bạn tiết kiệm tiền về lâu dài mà còn góp phần giảm thiểu rác thải điện tử. Bạn sẽ không cần phải thay thế thiết bị thường xuyên do chai pin, một vấn đề phổ biến với nhiều sản phẩm công nghệ không dây hiện nay.
2. Thiết Lập “Vùng Không Công Nghệ” Trong Nhà Bạn
Việc dành một không gian nhất định trong nhà bạn làm “vùng không công nghệ” có thể giúp thiết lập ranh giới rõ ràng giữa cuộc sống số và cuộc sống ngoại tuyến. Hãy cam kết không mang bất kỳ thiết bị điện tử nào vào không gian này. Điều đó có nghĩa là không điện thoại, máy tính bảng, đồng hồ thông minh, tai nghe, máy đọc sách điện tử hay bất kỳ thiết bị thông minh nào khác. Đây là nơi bạn hoàn toàn ngắt kết nối.
Không gian bạn chọn làm vùng không công nghệ sẽ phụ thuộc vào lối sống và những người bạn sống cùng. Ví dụ, nếu bạn có con nhỏ, việc cấm thiết bị ở bàn ăn hoặc trong phòng khách có thể khuyến khích các thành viên gia đình trò chuyện và tương tác trực tiếp với nhau nhiều hơn. Điều này giúp tăng cường gắn kết và sự hiện diện.
Đối với nhiều người, ban công hoặc một góc nhỏ yên tĩnh là nơi lý tưởng để ngắt kết nối, thư giãn, thiền định, đọc sách hoặc thậm chí là chợp mắt. Bạn có thể làm cho vùng không công nghệ của mình trông khác biệt về mặt thị giác so với phần còn lại của ngôi nhà, bằng cách thêm thảm cỏ, đồ trang trí hoặc ánh sáng dịu nhẹ để tạo không khí thư thái.
3. Tắt Thông Báo Từ Các Ứng Dụng Không Cần Thiết
Việc bị “tấn công” bởi hàng loạt thông báo liên tục mỗi ngày có thể khiến chúng ta trở nên chai sạn và bỏ lỡ những thông tin thực sự quan trọng. Nếu bạn cũng cảm thấy mệt mỏi với tình trạng này, hãy cân nhắc tắt thông báo từ tất cả các ứng dụng không cần thiết. Đây là một bước đơn giản nhưng mang lại hiệu quả đáng kể.
Danh sách này bao gồm các ứng dụng mạng xã hội, trò chơi, YouTube, ứng dụng mua sắm, ứng dụng hẹn hò, ứng dụng tin tức, ứng dụng giao đồ ăn, ứng dụng gọi xe và nhiều loại khác. Mục tiêu ở đây là giữ cho thanh thông báo của bạn chỉ hiển thị những thứ thực sự cần sự chú ý của bạn. Điều này giúp giảm đáng kể sự gián đoạn và cải thiện khả năng tập trung.
Để xác định những ứng dụng gửi thông báo nhiều nhất, bạn có thể truy cập lịch sử thông báo trên điện thoại. Hầu hết các hệ điều hành di động đều cung cấp tính năng này, giúp bạn dễ dàng nhận diện “thủ phạm” và quản lý chúng hiệu quả hơn.
4. Hủy Đăng Ký Các Nguồn Thông Tin Không Cần Thiết
Hãy dành riêng một ngày để xem lại tất cả các trang web, kênh YouTube, bản tin email, tài khoản mạng xã hội và podcast mà bạn đang theo dõi hoặc đăng ký. Sau đó, mạnh dạn loại bỏ những nguồn không còn mang lại nhiều giá trị thực sự cho cuộc sống của bạn. Đây là một bài tập “dọn dẹp kỹ thuật số” quan trọng để giảm bớt sự quá tải thông tin.
Khi gặp khó khăn trong việc quyết định nên giữ lại hay loại bỏ cái gì, bạn có thể tự hỏi mình: “Liệu nội dung này có thực sự hữu ích, truyền cảm hứng, hay giải trí một cách lành mạnh cho mình không?” Bạn sẽ ngạc nhiên khi thấy danh sách đăng ký và tài khoản theo dõi của mình được làm sạch nhanh đến mức nào, từ đó giảm đáng kể các yếu tố gây xao nhãng và giúp bạn tập trung vào những điều quan trọng hơn.
Việc này không chỉ giúp bạn tiết kiệm thời gian mà còn cải thiện chất lượng thông tin bạn tiếp nhận hàng ngày, từ đó nâng cao tinh thần và giảm căng thẳng do quá tải thông tin.
5. Tránh Sử Dụng Màn Hình Trước Khi Ngủ và Ngay Khi Thức Dậy
Ảnh hưởng của màn hình trước khi ngủ
Tác hại của việc sử dụng điện thoại ngay trước khi đi ngủ đã được ghi nhận rõ ràng. Ánh sáng xanh phát ra từ màn hình có thể làm gián đoạn nhịp sinh học của bạn bằng cách ức chế sản xuất melatonin – hormone giúp bạn buồn ngủ. Điều này khiến bạn khó ngủ hơn và làm giảm chất lượng giấc ngủ, dẫn đến cảm giác uể oải, cáu kỉnh vào sáng hôm sau.
Mặc dù bạn có thể sử dụng bộ lọc ánh sáng xanh để giảm thiểu phần nào tác động này, nhưng nó không giải quyết được vấn đề cơ bản của việc quá tải công nghệ. Để tránh điều này, hãy thiết lập quy tắc không sử dụng màn hình ít nhất 30 phút trước khi đi ngủ. Thay vào đó, hãy thư giãn bằng cách đọc sách, thiền định, viết nhật ký, hoặc nghe những âm thanh ASMR nhẹ nhàng giúp dễ ngủ.
Tránh màn hình buổi sáng
Tương tự, hãy kiềm chế thôi thúc kiểm tra điện thoại ngay khi vừa thức dậy. Bắt đầu ngày mới với màn hình thường kích hoạt căng thẳng và tư duy phản ứng, khiến bạn bị cuốn vào dòng chảy thông tin và lo lắng ngay lập tức. Thay vào đó, hãy tạo một thói quen buổi sáng ưu tiên sự tỉnh thức và chánh niệm – như giãn cơ, nhâm nhi cà phê, hoặc lên kế hoạch cho ngày mới. Những thói quen đơn giản này có thể giúp bạn cảm thấy được nghỉ ngơi và tập trung hơn suốt cả ngày.
6. Tạm Nghỉ Khỏi Mạng Xã Hội Định Kỳ
Việc từ bỏ mạng xã hội hoàn toàn là điều gần như bất khả thi đối với hầu hết chúng ta, nhưng chúng ta cũng nhận thức được những hậu quả tiêu cực của nó. Giải pháp ở đây là gì? Hãy thử tạm nghỉ một tháng. Hãy cam kết không mở bất kỳ ứng dụng mạng xã hội nào trong suốt một tháng và tự thưởng cho mình vào ngày đầu tiên của tháng tiếp theo. Bằng cách này, việc nghỉ ngơi sẽ giống như một mục tiêu cần đạt được, thay vì một hình phạt.
Nhiều người nhận thấy rằng việc xóa ứng dụng không thực sự hiệu quả, vì họ thường tải lại chúng trong vòng một tuần. Thay vào đó, hãy cân nhắc ẩn các ứng dụng này khỏi ngăn kéo ứng dụng và màn hình chính của bạn để tránh bị cám dỗ. Khi chúng không hiển thị rõ ràng, khả năng bạn vô thức mở chúng sẽ giảm đi đáng kể.
Quan trọng hơn, hãy lên kế hoạch trước xem bạn sẽ sử dụng khoảng thời gian trống thêm này như thế nào. Bạn rất dễ tái nghiện nếu không có việc gì khác để làm và cảm thấy buồn chán. Bạn có thể dành nhiều thời gian hơn ở phòng tập thể dục, bắt đầu một công việc phụ, lên kế hoạch cho một chuyến đi, hoặc dọn dẹp nhà cửa. Tận dụng khoảng thời gian này để đầu tư vào bản thân và các hoạt động offline.
7. Cân Nhắc Kỹ Trước Khi Mua Các Thiết Bị “Thông Minh”
Nhiều khi, chúng ta mua một số thiết bị với suy nghĩ rằng chúng sẽ giúp thay đổi hành vi của mình, nhưng thực tế lại không phải vậy. Ví dụ, việc mua một chiếc đồng hồ thông minh sẽ không tự động khiến bạn có động lực tập luyện nếu bạn đã né tránh nó suốt thời gian qua. Thay vào đó, nó có thể chỉ khiến bạn cảm thấy tội lỗi vì trì hoãn và liên tục nhắc nhở khi bạn không đạt được mục tiêu tập luyện, gây thêm căng thẳng.
Hãy mua những thứ thực sự hữu ích tại thời điểm mua, chứ không phải dựa trên những lời hứa hẹn về sự cải thiện lối sống mà chúng có thể mang lại sau khi mua. Và nếu đó là mục tiêu, các thiết bị “thông minh” đơn giản (hay “dumb alternatives”) thường ít rắc rối hơn và rẻ hơn nhiều so với các lựa chọn thông minh của chúng.
Màn hình chính iPhone tối giản giúp giảm xao nhãng, hiển thị các ứng dụng cơ bản và nhiều khoảng trống, thể hiện cách cân bằng công nghệ hiệu quả.
Lo ngại về quyền riêng tư và bảo mật
Cá nhân tôi, các thiết bị và thiết bị gia dụng thông minh chưa bao giờ thực sự hữu ích mà thay vào đó lại có xu hướng tạo ra một sự bất an nhất định, chủ yếu do lo ngại về quyền riêng tư và bảo mật. Nhiều thiết bị nhà thông minh thu thập dữ liệu về thói quen, vị trí và sở thích của bạn, điều này có thể tạo ra cảm giác bị “theo dõi” hoặc giám sát.
Tôi không cần tủ lạnh của mình phải học thói quen ăn uống của tôi, và khóa cửa thông minh cũng không có ý nghĩa với tôi vì một tên trộm có nhiều khả năng sẽ phá cửa sổ để đột nhập vào nhà bạn hơn là mất công hack khóa thông minh của bạn. Vấn đề là việc quá phụ thuộc vào các thiết bị thông minh có thể khiến bạn gặp phải các lỗ hổng bảo mật và thêm gánh nặng tinh thần không cần thiết vào cuộc sống hàng ngày. Hãy luôn cân nhắc kỹ lưỡng lợi ích thực tế so với rủi ro tiềm ẩn.
Tình trạng mệt mỏi công nghệ đang ngày càng phổ biến, và việc không chú ý đến nó có thể dẫn đến tình trạng kiệt sức. Bằng cách áp dụng những giải pháp trên, bạn có thể xây dựng một mối quan hệ lành mạnh hơn với công nghệ và khám phá những gì phù hợp nhất với mình.
Mệt mỏi công nghệ là một vấn đề phổ biến và có thể dẫn đến kiệt sức nếu không được chú ý. Hãy thử áp dụng những giải pháp trên để xây dựng một mối quan hệ lành mạnh với công nghệ và khám phá xem điều gì phù hợp nhất với bạn.
