Không gì khó chịu hơn khi đêm giải trí với phim ảnh hay chương trình yêu thích bị phá hỏng bởi tình trạng buffering liên tục. Thay vì phải chi tiền để nâng cấp gói Internet tốc độ cao hơn, tôi đã tự mày mò và tìm ra những cách hiệu quả để ưu tiên thiết bị streaming qua Wi-Fi của mình. Kết quả là, giờ đây mọi nội dung tôi xem đều phát mượt mà, không còn gián đoạn. Trong bài viết này, meocongnghe.com sẽ chia sẻ chi tiết những thủ thuật đã giúp tôi cải thiện đáng kể trải nghiệm xem stream, giúp bạn tự tin thưởng thức nội dung số mà không lo giật lag.
1. Đặt IP Tĩnh và Ưu Tiên Truy Cập (QoS/SQM)
Tôi nhận thấy sự cải thiện rõ rệt nhất khi ưu tiên quyền truy cập mạng cho thiết bị streaming của mình. Bước đầu tiên tôi thực hiện là thiết lập và kích hoạt SQM (Smart Queue Management) cho điểm truy cập Wi-Fi. Đây là một loại QoS (Quality of Service) tiên tiến, có khả năng chủ động quản lý hàng đợi, định hình lưu lượng và đặc biệt là giải quyết vấn đề bufferbloat. Bufferbloat chính là nguyên nhân chính gây ra tình trạng giật lag và đứng hình khi mạng bị sử dụng nhiều.
Bạn có thể trang bị khả năng định hình lưu lượng nâng cao này bằng cách cài đặt các firmware như OpenWRT hoặc pfSense lên router của mình. Nhiều router tiêu chuẩn cũng có chức năng QoS tích hợp, nhưng có thể bị hạn chế tùy thuộc vào thiết bị.
Sau khi bật tính năng tự động định hình lưu lượng, tôi đã gán địa chỉ IP tĩnh cho các thiết bị sử dụng nhiều băng thông nhất trong mạng của mình. Bằng cách này, các quy tắc và ưu tiên mạng nâng cao mà tôi thiết lập sẽ luôn nhắm đúng vào các thiết bị mong muốn, bất kể chúng có kết nối lại hay khởi động lại bao nhiêu lần. Tôi đã đặt thiết bị streaming của mình ở mức ưu tiên cao nhất trên router Wi-Fi, đồng thời giới hạn tốc độ cho các thiết bị khác dựa trên lượng băng thông ước tính chúng cần. Điều này giúp các luồng stream của tôi luôn mượt mà và đảm bảo các thiết bị quan trọng nhất không bị chậm lại bởi các thiết bị ít quan trọng hơn.
2. Vị Trí Đặt và Cài Đặt Điểm Truy Cập Wi-Fi Tối Ưu
Hai bộ định tuyến Wi-Fi (router) đặt cạnh nhau, minh họa thiết bị phát sóng không dây
Vị trí đặt điểm truy cập Wi-Fi quan trọng hơn những gì hầu hết mọi người nhận ra. Tôi từng giữ router của mình ẩn trong tủ quần áo, nghĩ rằng việc giữ tất cả các thiết bị mạng cùng một chỗ là tốt. Nhưng tín hiệu Wi-Fi lại rất “ghét” vật cản – tường, thiết bị gia dụng và đồ điện tử đều có thể cản trở sóng. Tôi đã di chuyển điểm truy cập Wi-Fi của mình đến một vị trí mở trong phòng khách, đặt nó trên kệ và tránh xa các thiết bị điện tử khác. Ngay lập tức, sự cải thiện về cường độ tín hiệu trở nên rõ ràng. Có tín hiệu mạnh hơn giúp các luồng stream của tôi dễ dàng duy trì ở chất lượng 4K thay vì tự động điều chỉnh xuống 1440p hoặc 1080p.
Nếu bạn có một ngôi nhà lớn hoặc tường dày, một hệ thống Wi-Fi Mesh có thể giúp giải quyết các vấn đề kết nối. Hệ thống Mesh rất tuyệt vời vì chúng cho phép bạn phủ sóng Wi-Fi nhanh, ổn định trên toàn bộ ngôi nhà mà không có điểm chết.
3. Chuyển Sang Băng Tần 5GHz
Điều tiếp theo tôi làm là lựa chọn băng tần mà thiết bị streaming của mình sử dụng. Hầu hết các router hiện đại đều là router băng tần kép và sử dụng cả hai băng tần 2.4GHz và 5GHz. Tôi đã đảm bảo thiết bị streaming của mình được kết nối với băng tần 5GHz, vốn nhanh hơn đáng kể so với 2.4GHz.
Điểm cần lưu ý là băng tần 5GHz không truyền xa hoặc xuyên tường tốt bằng 2.4GHz. Nếu thiết bị streaming của bạn ở xa router hoặc sau nhiều bức tường, bạn có thể cần di chuyển router hoặc sử dụng hệ thống Mesh.
Vì điểm truy cập Wi-Fi của tôi giờ đây nằm gần thiết bị streaming, tôi tận dụng được tối đa lợi ích của kết nối 5GHz mà không phải lo lắng về chất lượng tín hiệu kém.
Ngoài ra, nếu router của bạn có khả năng cài đặt độ rộng kênh Wi-Fi (Wi-Fi channel width), việc điều chỉnh thông số này cũng có thể giúp ích. Tôi đã đặt băng tần 5GHz ở 80MHz để đạt thông lượng tối đa, đây thường là điểm tối ưu cho hầu hết các ngôi nhà ở ngoại ô với mức độ tắc nghẽn thấp. Đối với các ngôi nhà trong thành phố, nơi có nhiều tín hiệu chồng chéo, việc giảm độ rộng kênh Wi-Fi xuống 40MHz hoặc thậm chí 20MHz có thể là lựa chọn tốt hơn.
4. Tối Ưu Cài Đặt Chất Lượng Stream trên Thiết Bị
Ngay cả với một mạng được điều chỉnh hoàn hảo, đôi khi chính thiết bị streaming có thể là mắt xích yếu nhất. Tôi sử dụng một chiếc laptop cũ để chạy máy chủ Plex cá nhân chứa đầy các bộ phim 4K HDR, nhưng không phải màn hình nào trong nhà tôi cũng có thể hiển thị được mức độ chi tiết đó. Việc đẩy một luồng 4K HDR đến một thiết bị chỉ hỗ trợ độ phân giải 1080p với màu sắc 8-bit không chỉ là quá mức cần thiết mà còn là nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng giật hình, banding màu và lãng phí băng thông.
Trong thiết lập của tôi, chiếc smart TV hỗ trợ 4K, nhưng chỉ ở độ sâu màu 8-bit. Điều đó có nghĩa là nó không thể hiển thị đầy đủ các dải màu phong phú hơn và dải màu rộng hơn mà nội dung HDR thực sự mang lại. Nếu tôi cố gắng “ép” một luồng 4K HDR, TV và thiết bị streaming của tôi sẽ phải làm việc quá sức, thường dẫn đến mất khung hình hoặc buộc phải giảm chất lượng (downscaling) trông còn tệ hơn một luồng được khớp đúng cách. Thay vào đó, tôi điều chỉnh cài đặt máy chủ Plex của mình để transcode (chuyển mã) hoặc direct-play (phát trực tiếp) nội dung ở độ phân giải và độ sâu màu gốc mà TV của tôi thực sự có thể xử lý.
Tôi cũng thực hiện điều này trên tất cả các thiết bị client streaming của mình. Ví dụ, nếu tôi đang xem trên chiếc TV phòng ngủ chỉ đạt tối đa 1080p, tôi sẽ cài đặt Plex chuyển mã phim 4K xuống 1080p. Điều này giúp tiết kiệm một lượng lớn băng thông và đảm bảo luồng không bị giật, đặc biệt nếu có người khác trong nhà đang sử dụng mạng. Trên các thiết bị có sức mạnh xử lý hạn chế, tôi cũng sẽ giảm bitrate hoặc tắt một số tính năng nâng cao như HDR hay tốc độ khung hình cao (HFR).
Một điều khác cần lưu ý là các codec. Một số thiết bị cũ hơn gặp khó khăn với các định dạng mới hơn như HEVC (H.265), vốn phổ biến cho nội dung 4K. Nếu tôi nhận thấy giật hình hoặc lỗi khi stream, tôi sẽ yêu cầu Plex chuyển mã sang định dạng tương thích hơn như H.264, ngay cả khi điều đó có nghĩa là kích thước tệp lớn hơn một chút.
Tối ưu hóa chất lượng stream không chỉ là việc tăng tối đa mọi cài đặt. Đó là về việc kết hợp nội dung của bạn với phần cứng và mạng để có được trải nghiệm tốt nhất có thể.
5. Giảm Tắc Nghẽn Wi-Fi Trong Gia Đình
Dây cáp Ethernet được cắm vào thiết bị kiểm tra cáp mạng, minh họa việc sử dụng kết nối có dây để giảm tắc nghẽn Wi-Fi
Với mỗi thành viên trong gia đình sở hữu nhiều thiết bị điện tử và các căn nhà được trang bị đa dạng thiết bị IoT, tắc nghẽn Wi-Fi đang trở thành một vấn đề ngay cả trong các hộ gia đình bình thường. Việc có quá nhiều thiết bị sử dụng Wi-Fi không chỉ chia sẻ băng thông của bạn mà còn có thể làm suy yếu tín hiệu đến thiết bị streaming.
Để khắc phục điều này, tôi bắt đầu bằng cách tắt bất kỳ thiết bị không dây nào mà chúng tôi không thực sự sử dụng. Hầu hết các router đều hiển thị danh sách các thiết bị được kết nối trong bảng điều khiển quản trị. Tôi thường xuyên kiểm tra danh sách này và ngắt kết nối bất cứ thứ gì không cần trực tuyến. Tôi cũng đã tự học cách làm cáp Ethernet của riêng mình, để tôi có thể nối dây một số khu vực trong nhà và đưa một số thiết bị ra khỏi mạng Wi-Fi hoàn toàn. Đối với những thiết bị còn lại, tôi đã cài đặt tất cả các thiết bị nhà thông minh (smart home) và máy in của mình chỉ sử dụng băng tần 2.4 GHz. Bằng cách đó, các thiết bị streaming của tôi có toàn bộ băng tần 5GHz nhanh hơn, ít tắc nghẽn hơn để sử dụng.
Tôi cũng thiết lập một mạng Wi-Fi khách dành cho khách truy cập. Điều này giúp thiết bị của họ không cạnh tranh với máy chủ streaming của tôi và tăng cường lớp bảo mật. Nếu ai đó trong nhà tôi cần tải xuống một trò chơi hoặc bản cập nhật lớn, tôi yêu cầu họ thực hiện ngoài giờ cao điểm stream. Lên lịch tải xuống nặng giúp mạng thông thoáng khi tôi muốn stream nội dung có băng thông cao.
6. Đóng Ứng Dụng và Dịch Vụ Không Dùng
Các thiết bị streaming và smart TV thường giữ các ứng dụng chạy ngầm, âm thầm sử dụng băng thông của bạn. Trước khi bắt đầu xem bất kỳ thứ gì, tôi luôn đóng bất kỳ ứng dụng nào không sử dụng. Trên chiếc smart TV của mình, tôi chỉ cần mở trình quản lý ứng dụng và buộc đóng mọi thứ trừ ứng dụng streaming.
Nếu bạn đang stream trên máy tính, tốt nhất là tắt các bản cập nhật tự động. Không có gì khó chịu hơn một bản tải xuống bất ngờ làm chậm luồng stream của bạn. Ngoài ra, hãy kiểm tra lịch cập nhật của bạn – nhiều bản được đặt để chạy vào ban đêm hoặc sáng sớm, điều này có thể gây nhiễu nếu bạn thích stream vào những thời điểm đó. Bước cuối cùng này rất dễ bỏ qua, nhưng nó thực sự hữu ích, đặc biệt vì một số ứng dụng này sử dụng rất nhiều tài nguyên hệ thống và băng thông.
Sau khi thực hiện những thay đổi này, trải nghiệm streaming của tôi đã cải thiện đáng kể. Tình trạng buffering trở nên hiếm gặp, chất lượng video luôn duy trì ở mức cao với các cài đặt tự động, và các thiết bị streaming của tôi không còn phải cạnh tranh băng thông với các thiết bị khác. Điều đặc biệt là tôi không phải trả thêm tiền cho nhà cung cấp dịch vụ Internet hay mua bất kỳ thiết bị mới nào!
