Việc bị mất cắp điện thoại là một trong những trải nghiệm khó chịu nhất mà bạn có thể gặp phải. Dù rất khó để lấy lại thiết bị cũ, nhưng may mắn thay, vẫn có những cách hiệu quả để bạn có thể khôi phục phần lớn dữ liệu cá nhân quan trọng. Đối mặt với tình huống này một cách bình tĩnh và hành động nhanh chóng là chìa khóa để giảm thiểu thiệt hại, bảo vệ thông tin nhạy cảm và tối đa hóa khả năng lấy lại những gì thuộc về mình trên không gian mạng. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn từng bước cách xử lý khi không may gặp phải tình huống trớ trêu này, từ bảo mật thiết bị đến khôi phục dữ liệu quý giá.
1. Bảo mật điện thoại ngay lập tức
Khi nhận ra điện thoại đã biến mất, hành động đầu tiên và quan trọng nhất là bảo mật thiết bị. Google Find My Device (trước đây là Find My) có tính năng Bảo mật thiết bị cho phép bạn khóa điện thoại bằng mã PIN, hình mở khóa hoặc mật khẩu đã đặt. Đồng thời, tính năng này sẽ đăng xuất bạn khỏi tài khoản Google và xóa mọi thẻ thanh toán đã lưu trong Google Wallet, nhưng vẫn cho phép bạn theo dõi vị trí của thiết bị.
Ngoài ra, còn có tùy chọn Khóa từ xa cho phép bạn đặt một mật khẩu riêng biệt để khóa thiết bị từ xa. Tính năng này cũng cung cấp tùy chọn để hiển thị số điện thoại và tin nhắn lên màn hình của thiết bị, hy vọng người nhặt được sẽ liên hệ với bạn.
Giao diện Google Find My Device (Tìm thiết bị của tôi) hiển thị vị trí điện thoại bị mất và các tùy chọn bảo mật từ xa
Lưu ý rằng tính năng Khóa từ xa cần được kích hoạt trên điện thoại của bạn và thiết bị phải có kết nối internet. Nếu không, màn hình sẽ tự động khóa ngay khi có kết nối. Đây là một tính năng khá mới và có thể không có trên các phiên bản Android cũ hơn. Nếu bạn không sử dụng một chiếc điện thoại tương đối hiện đại đã nhận được các bản cập nhật Android để thêm tính năng chống trộm, bạn có thể sẽ gặp khó khăn.
Dù vậy, Google Find My Device vẫn có thể giúp bạn đặt lại cài đặt gốc cho thiết bị. Tuy nhiên, có một hạn chế: bạn sẽ không thể theo dõi điện thoại được nữa khi nó đã bị xóa dữ liệu. Các tính năng của Google Find My Device đang ngày càng được cải thiện với các bản cập nhật Android sắp tới, và bạn nên bật chúng nếu có thể để tăng cường khả năng bảo vệ.
2. Cập nhật tất cả tài khoản càng sớm càng tốt
Sau khi điện thoại bị đánh cắp, bước tiếp theo là bắt đầu cập nhật tất cả thông tin đăng nhập của bạn. Nếu bạn đã khóa điện thoại đúng cách chống trộm, dữ liệu của bạn sẽ được bảo vệ tương đối, nhưng việc cập nhật mật khẩu là một biện pháp phòng ngừa luôn được khuyến khích.
Việc này có thể hơi phức tạp, đặc biệt nếu bạn đang sử dụng các ứng dụng xác thực hai yếu tố (2FA) như Google Authenticator hoặc Microsoft Authenticator. Hãy bắt đầu bằng cách lập một danh sách tất cả các tài khoản đã đăng nhập vào các ứng dụng và trang web trên điện thoại của bạn, theo thứ tự quan trọng. Tốt nhất là bạn nên cập nhật tài khoản Google (hoặc Apple nếu bạn mất iPhone) trước tiên, vì đây là tài khoản dễ truy cập nhất trên một chiếc điện thoại Android.
Ứng dụng Microsoft Authenticator trên điện thoại Samsung Galaxy S24 Ultra, minh họa việc sử dụng xác thực hai yếu tố (2FA) để bảo vệ tài khoản
Tiếp theo nên là thông tin đăng nhập ngân hàng của bạn. Nếu bạn đã thêm thẻ vào ứng dụng ví trên điện thoại thông minh, tôi khuyên bạn nên hủy các thẻ cũ và yêu cầu ngân hàng cấp thẻ mới. Nếu bạn chỉ giữ tương đối ít thông tin thanh toán trên điện thoại, việc đặt lại mật khẩu ngân hàng trực tuyến là đủ.
Sau đó là các thông tin đăng nhập quan trọng khác, đặc biệt là bất kỳ email hoặc ứng dụng công việc nào bạn có thể đang sử dụng trên điện thoại. Hãy đảm bảo bạn đăng xuất khỏi tất cả các phiên hoạt động khi cập nhật mật khẩu, vì điều đó sẽ buộc bất kỳ ứng dụng hoặc trang web nào trước đây đã đăng nhập vào tài khoản của bạn phải yêu cầu mật khẩu mới trước khi cho phép ai đó truy cập.
Khi bạn bật xác thực hai yếu tố (2FA), bạn sẽ nhận được một số mã dự phòng mà bạn có thể sử dụng để đăng nhập và thay đổi cài đặt bảo mật tài khoản quan trọng. Nếu bạn có quyền truy cập vào các mã này, mọi việc sẽ dễ dàng hơn rất nhiều vì bạn sẽ không phải trải qua nhiều rắc rối để tắt 2FA trên tài khoản trước khi có quyền truy cập. Nếu không, tùy thuộc vào tài khoản bạn đang cố gắng đặt lại, quá trình lấy lại quyền truy cập có thể khá phiền phức. Đây là lý do tại sao nhiều ứng dụng 2FA tốt nhất cho phép bạn đăng nhập trên máy tính để bàn hoặc nhiều thiết bị, để việc mất điện thoại không làm mất hoàn toàn quyền truy cập.
Lưu ý rằng việc này có thể làm hỏng chức năng của một số tài khoản, nghĩa là bạn có thể phải liên hệ với bộ phận hỗ trợ để lấy lại quyền truy cập vào tài khoản của mình. Tôi vẫn không thể đăng nhập vào LinkedIn trên điện thoại mới của mình, mặc dù đã đặt lại mật khẩu và tắt 2FA từ PC.
3. Kiểm tra các bản sao lưu dữ liệu
Hầu hết các ứng dụng đều thực hiện khá tốt việc sao lưu dữ liệu của bạn, ngay cả khi bạn chưa từng tùy chỉnh các tùy chọn. Danh bạ của bạn tự động được đồng bộ hóa với tài khoản Google, vì vậy bạn đã được bảo vệ ở đó. Tùy thuộc vào ứng dụng SMS của bạn, bạn có thể khôi phục tin nhắn hoặc không. Các ứng dụng nhắn tin dựa trên internet như WhatsApp cũng lưu trữ bản sao lưu trên Google Drive của bạn.
Tôi sử dụng Google Photos làm ứng dụng thư viện chính của mình, nó tự động sao lưu ảnh và video từ các thư mục được chọn khi bạn kết nối với Wi-Fi. Hầu hết các bức ảnh của tôi, ngoại trừ những bức từ ngày điện thoại bị đánh cắp, đều đã được khôi phục nhờ các bản sao lưu của Google Photos.
Ngoài ra, hầu hết các ứng dụng bạn sử dụng hàng ngày, đặc biệt là các ứng dụng mạng xã hội như Instagram hoặc Reddit, đều được đồng bộ hóa với máy chủ của chúng. Miễn là bạn có thể đăng nhập vào tài khoản của mình, bạn cũng sẽ không thấy bất kỳ mất mát dữ liệu lớn nào ở đó.
Tuy nhiên, tôi đặc biệt khuyên bạn nên có một thiết bị mới càng sớm càng tốt, để bạn có thể bắt đầu khôi phục dữ liệu từ bất kỳ bản sao lưu nào có sẵn. Trong trường hợp kẻ trộm có quyền truy cập vào bất kỳ tài khoản nào của bạn trước khi bạn có cơ hội thay đổi mật khẩu, bạn có thể mất quyền truy cập vào các bản sao lưu đám mây của mình – và do đó, bất kỳ dữ liệu nào có thể được khôi phục trong những tình huống như vậy.
4. Chấp nhận rằng không thể khôi phục mọi thứ
Mặc dù bạn có thể lưu được rất nhiều dữ liệu trên điện thoại bị mất cắp, nhưng bạn không thể bảo vệ mọi thứ. Phần lớn những gì bạn có thể khôi phục sẽ phụ thuộc vào việc bạn có bật tính năng sao lưu tự động lên đám mây trên thiết bị hay không. Các tệp, ảnh và bất kỳ dữ liệu nào khác được lưu trữ cục bộ trên điện thoại mà chưa được sao lưu sẽ không thể được cứu.
Mặt lưng của điện thoại Google Pixel 9a đặt trên bề mặt gỗ, tượng trưng cho những dữ liệu lưu trữ cục bộ có thể mất vĩnh viễn khi thiết bị bị đánh cắp
Ví dụ, khi chiếc Pixel 7a của tôi bị mất cắp, tôi không có cách nào để khôi phục các tài liệu cục bộ, một số tệp APK và những bức ảnh mà Google Photos chưa kịp sao lưu vào thời điểm đó. Nếu một thứ gì đó chỉ được lưu trữ cục bộ trên thiết bị của bạn, nó sẽ biến mất vĩnh viễn khi bạn mất thiết bị đó.
Việc bị mất cắp điện thoại là một trải nghiệm vô cùng khó chịu và tôi hy vọng không ai trong số các bạn phải trải qua. Có rất nhiều cách mà kẻ trộm có thể ngăn bạn theo dõi thiết bị của mình, nhưng vẫn có nhiều cơ hội để bạn khóa nó từ xa. Điều đó giúp bạn ngăn dữ liệu của mình rơi vào tay kẻ xấu và mang lại cho bạn cơ hội khôi phục chúng trên chiếc điện thoại mới của mình.
Bạn đã từng trải qua việc mất điện thoại chưa? Bạn đã làm gì để bảo vệ dữ liệu của mình? Hãy chia sẻ kinh nghiệm và lời khuyên của bạn trong phần bình luận bên dưới!
