Trong thế giới công nghệ phát triển không ngừng, Google AI Overview đã ra mắt như một tính năng tiên tiến, hứa hẹn mang đến những bản tóm tắt thông tin nhanh chóng và toàn diện. Tuy nhiên, tính năng này đang cho thấy một vấn đề đáng lo ngại: hiện tượng “ảo giác” (hallucination) của AI. Thậm chí, nó còn có xu hướng “giải mã” những câu nói hoàn toàn vô nghĩa thành các thành ngữ hoặc tục ngữ đầy hàm ý. Điều này không chỉ gây ra những tình huống dở khóc dở cười mà còn đặt ra câu hỏi lớn về độ tin cậy của thông tin do AI tạo ra.
AI Overview “Giải Mã” Mọi Thứ Thành Thành Ngữ: Những Ví Dụ Khó Tin
Một trong những ví dụ điển hình nhất về “ảo giác” của Google AI Overview là khả năng biến những câu ngẫu nhiên, nghe có vẻ giống thành ngữ hoặc tục ngữ, thành những lời giải thích chi tiết và “có lý”. Hiện tượng này lần đầu được phát hiện trên Threads và nhanh chóng lan truyền. AI Overview dường như nỗ lực hết mình để gán một ý nghĩa nào đó cho những cụm từ không có nghĩa gốc.
Một trường hợp đáng chú ý đến từ Ben Stegner, Tổng Biên tập MakeUseOf, với câu nói: “There’s no irony like a wet golf course meaning” (Không có sự mỉa mai nào như ý nghĩa của một sân golf ướt). Trước một câu nói không thực sự có nghĩa này, AI Overview đã “đào sâu” và đưa ra phản hồi: “Câu nói ‘không có sự mỉa mai nào như một sân golf ướt’ là sự chơi chữ dựa trên hiểu biết thông thường rằng golf, một môn thể thao thường gắn liền với sân cỏ nắng đẹp, được bảo trì tốt, có thể trở nên bất ngờ khó khăn và gây nản lòng khi điều kiện ẩm ướt.”
Google AI Overview giải thích câu nói vô nghĩa như một thành ngữ về sân golf ướt, minh họa cho hiện tượng ảo giác AI.
Tương tự, khi thử với câu “giant pandas always fall twice” (gấu trúc lớn luôn ngã hai lần), AI Overview đã miêu tả chi tiết về việc gấu trúc vụng về và thích lăn lộn thay vì đi bộ. Chưa dừng lại ở đó, nó còn đi sâu vào phân tích sự trao đổi chất và nỗ lực bảo tồn năng lượng của loài gấu trúc. Những ví dụ này cho thấy cách AI Overview cố gắng “tạo ra” một ý nghĩa logic, ngay cả khi không có dữ liệu thực tế nào hỗ trợ.
Vì Sao “Ảo Giác” Của AI Overview Là Cảnh Báo Nguy Hiểm?
Dù những lời giải thích kỳ quặc và gượng ép này có thể mang tính giải trí, chúng lại làm nổi bật một vấn đề rất nghiêm trọng với các chatbot AI nói chung, không riêng gì AI Overview. “Ảo giác” của AI là có thật và đang là một thách thức lớn, đặc biệt nếu thông tin đầu ra của nó được chấp nhận một cách mặc định.
Khi “ảo giác” AI còn giới hạn trong các chatbot chuyên dụng như ChatGPT, Claude hay Gemini, mối nguy hiểm tiềm tàng có phần hạn chế. Người dùng các công cụ này thường đã ý thức được rằng họ đang tương tác với AI và có thể cần kiểm chứng thông tin. Tuy nhiên, Google AI Overview và phiên bản kế nhiệm, AI Mode, đang thay đổi cuộc chơi. Bất kỳ ai thực hiện tìm kiếm thông thường trên Google đều có nguy cơ gặp phải các phản hồi “AI rác” (AI-slop) sai lệch, được trình bày như thể đó là sự thật hiển nhiên.
Nếu không có sự kiểm tra kỹ lưỡng, Google Search mà chúng ta quen thuộc có thể dần biến mất, nhường chỗ cho một hệ thống kém tin cậy hơn, đòi hỏi người dùng phải có kỹ năng đọc hiểu và tư duy phản biện cao hơn trước đây.
Ví dụ Google AI Overview tạo ra ảo giác khi cố gắng giải thích câu "Đừng bao giờ ném chó xù vào lợn" và trích dẫn kinh thánh sai.
Vòng lặp “ảo giác” AI gần đây là một minh chứng hoàn hảo cho điều đó. Trong một ví dụ từ The Sleight Doctor, AI Overview thậm chí còn trích dẫn một câu kinh thánh mà nó cho là nguồn gốc của một thành ngữ. Thành ngữ đó là: “Never throw your poodle at a pig” (Đừng bao giờ ném chó xù vào lợn) – một câu nói hoàn toàn không tồn tại trong kinh thánh hay bất kỳ nguồn đáng tin cậy nào khác.
Kết Luận
Những trường hợp “ảo giác” của Google AI Overview là lời nhắc nhở quan trọng về tính chất dễ sai sót của trí tuệ nhân tạo, đặc biệt khi nó được tích hợp vào các công cụ tìm kiếm hàng ngày. Dù AI mang lại nhiều tiện ích, người dùng vẫn cần giữ thái độ hoài nghi lành mạnh và luôn kiểm chứng thông tin từ nhiều nguồn đáng tin cậy. Đừng để những lời “giải thích” đầy tự tin của AI biến thông tin sai lệch thành sự thật trong nhận thức của bạn.
Bạn đã từng gặp phải những trường hợp “ảo giác” kỳ lạ nào của AI chưa? Hãy chia sẻ kinh nghiệm và quan điểm của bạn về vấn đề này trong phần bình luận bên dưới nhé!
