Trong kỷ nguyên số hóa, smartphone đã trở thành một phần không thể thiếu của cuộc sống hàng ngày. Từ một thiết bị liên lạc đơn thuần, nó đã dần biến hình thành một cỗ máy đa nhiệm, tích hợp vô số chức năng và thay thế hàng loạt các thiết bị chuyên dụng khác. Sự linh hoạt đến kinh ngạc này không chỉ mang lại tiện lợi tối đa mà còn định hình lại cách chúng ta tương tác với thế giới công nghệ. Có lẽ, bạn sẽ không còn cần đến nhiều thiết bị quen thuộc mà smartphone đã “chiếm lĩnh” công việc của chúng. Hãy cùng meocongnghe.com khám phá 10 loại thiết bị đã dần bị smartphone thay thế hoặc làm lu mờ.
1. Máy ảnh Du lịch (Point-and-Shoot Cameras)
Đối với nhiều người, máy ảnh du lịch (point-and-shoot) là “cánh cửa” đầu tiên đưa họ đến với nhiếp ảnh kỹ thuật số. Giờ đây, điện thoại thông minh của bạn có thể làm được tất cả – thậm chí, với sự hỗ trợ của nhiếp ảnh điện toán (computational photography) và các công cụ chỉnh sửa ảnh dùng AI, nó còn làm tốt hơn cho phần lớn người dùng phổ thông.
Bước ngoặt thực sự chính là sự tiện lợi. Smartphone mang đến một chiếc máy ảnh luôn bên bạn, không cần loay hoay với thẻ nhớ hay pin dự phòng. Dù những chiếc camera điện thoại đời đầu từng bị chê cười về chất lượng ảnh kém xa so với một chiếc máy ảnh du lịch khiêm tốn, nhưng chúng dần đạt đến ngưỡng “đủ tốt” để chia sẻ lên Instagram, Facebook hay tạo một album gia đình nhanh chóng. Một khi ngưỡng chất lượng này được vượt qua, hầu hết mọi người không còn thấy cần thiết phải mang theo một thiết bị thứ hai chỉ để chụp ảnh, đặc biệt khi điện thoại còn có thể nhắn tin, lướt web, xem video và làm vô số việc khác.
Người dùng đang cầm máy ảnh mirrorless, minh họa sự phát triển từ máy ảnh du lịch
Điều thú vị là, máy ảnh du lịch dường như đang dần “trở lại” một cách bất ngờ, đặc biệt là ở giới trẻ. Rất nhiều người, đặc biệt là các bạn trẻ, bị thu hút bởi sự đơn giản của một chiếc máy ảnh chỉ dùng để chụp hình. Sự tập trung hoàn toàn vào việc ghi lại khoảnh khắc, không bị phân tâm bởi các thông báo hay ứng dụng khác, là một trải nghiệm mới mẻ và đầy cuốn hút.
2. Máy tính Bỏ túi
Tôi vẫn nhớ chiếc máy tính TI-35 cũ của mình. Nó nhỏ gọn, có chức năng khoa học và vào thời điểm đó, nó khiến tôi cảm thấy mình có thể giải quyết mọi thứ, trừ các phương trình hạt nhân. Ở trường, đó là một dấu hiệu của sự sẵn sàng, và màn hình LED xanh lá nhỏ bé ấy từng là cả một công nghệ “tối tân”.
Ứng dụng máy tính khoa học trên iPad, thể hiện khả năng thay thế máy tính bỏ túi chuyên dụng của thiết bị thông minh
Nhưng ngày nay, cùng chức năng đó nằm gọn trong ứng dụng máy tính trên smartphone của bạn, cùng với một bộ công cụ khoa học đầy đủ, công cụ vẽ đồ thị và thậm chí cả trình giải toán ký hiệu. Trớ trêu thay, máy tính bỏ túi từng là kẻ “phá vỡ” thị trường, thay thế các thước loga và mở ra một làn sóng toán học dễ tiếp cận mới. Giờ đây, chúng lại bị chính smartphone “phá vỡ” ngược lại. Lý do duy nhất mà máy tính vẫn còn tồn tại trong các lớp học là do điện thoại bị cấm trong giờ thi. Ngoài ra, khó có ai còn mang theo một chiếc máy tính cầm tay chuyên dụng khi điện thoại có thể làm được tất cả phép toán tương tự – và còn hơn thế nữa.
3. Thiết bị GPS Chuyên dụng
Các thiết bị GPS chuyên dụng như của Garmin hay TomTom từng là một bước đột phá lớn, mang đến giải pháp thay thế tuyệt vời cho việc đọc bản đồ giấy phức tạp. Tuy nhiên, điện thoại thông minh đã định nghĩa lại hoàn toàn khái niệm về điều hướng.
Thiết bị định vị GPS chuyên dụng trên thuyền, minh họa một số trường hợp GPS vẫn được ưa chuộng hơn smartphone
Các ứng dụng điều hướng như Google Maps và các lựa chọn thay thế khác mang lại nhiều hơn là chỉ dẫn từng chặng. Chúng cung cấp cập nhật giao thông trực tiếp, tính năng định tuyến lại thông minh và thậm chí đồng bộ hóa với danh bạ, lịch của bạn để lập kế hoạch chuyến đi liền mạch. Chưa kể, với các công cụ tìm kiếm tích hợp, điện thoại của bạn còn đóng vai trò như một hướng dẫn viên địa phương, giúp bạn tìm trạm xăng, nhà hàng và các điểm tham quan trên đường đi. Mặc dù vẫn còn chỗ cho các thiết bị GPS cao cấp trong số những người lái xe tải, thủy thủ và những nhà thám hiểm cần các tính năng siêu đặc thù, nhưng đối với hầu hết chúng ta, smartphone đã giành chiến thắng. Đây thậm chí còn không phải là một cuộc chiến cân sức.
4. Máy nghe nhạc MP3
Tôi vẫn còn nhớ cảm giác tự hào khi cầm chiếc máy nghe nhạc MP3 đầu tiên của mình. Đó là một chiếc Creative Zen cồng kềnh với màn hình nhỏ xíu và đủ không gian cho vài chục bài hát. Tôi đã tải đầy đủ mọi thứ, từ những bản nhạc thất tình tuổi học trò cho đến những bài B-side kỳ lạ mà tôi tin rằng không ai khác biết đến.
Chiếc iPod Classic đen trong tay, gợi nhớ về thời kỳ máy nghe nhạc MP3 thống trị trước khi smartphone xuất hiện
Tuy nhiên, một khi smartphone xuất hiện cùng với các ứng dụng phát nhạc trực tuyến như Spotify, Apple Music và YouTube Music, ý tưởng “sở hữu” các tệp MP3 bắt đầu trở nên hơi lỗi thời, thậm chí không cần thiết. “Truy cập” nhanh chóng thay thế “sở hữu”. Ngay cả khi chúng ta lưu trữ (tải xuống) nhạc, MP3 không còn luôn là định dạng được lựa chọn nữa. AAC, FLAC và các định dạng nén hiệu quả cao hoặc không mất dữ liệu (lossless) khác đã chiếm ưu thế, mang lại chất lượng và khả năng nén tốt hơn.
5. Đồng hồ Báo thức
Có một cái gì đó thật kỳ lạ nhưng lại an ủi về ánh sáng đỏ dịu nhẹ của chiếc đồng hồ báo thức kỹ thuật số đặt trên đầu giường. Tôi lớn lên cùng một chiếc đồng hồ có các nút vật lý mà bạn phải nhấn xuống với sự quyết tâm thực sự, và một thanh báo lại (snooze bar) giống như một sợi dây cứu sinh vào những buổi sáng đi học.
Đồng hồ báo thức kỹ thuật số hiển thị thời gian, thiết bị từng rất phổ biến trước khi smartphone đảm nhiệm chức năng này
Nhưng một khi smartphone gia nhập phòng ngủ, đồng hồ báo thức đã lặng lẽ bị đẩy sang một bên. Giờ đây, điện thoại của bạn đóng vai trò là đồng hồ báo thức, thiết bị theo dõi giấc ngủ, máy tạo tiếng ồn trắng và hệ thống giải trí đầu giường, tất cả trong một. Bạn có thể cài đặt nhiều báo thức, tùy chỉnh khoảng thời gian báo lại, chọn từ hàng trăm âm thanh thức dậy, và điện thoại của bạn thậm chí còn tự động cập nhật giờ mùa hè. Thật khó để phản đối mức độ tiện lợi đó. Tuy nhiên, không phải ai cũng là người hâm mộ. Các nhà nghiên cứu về giấc ngủ và những người quan tâm đến sức khỏe có lý khi họ đề xuất loại bỏ hoàn toàn điện thoại khỏi phòng ngủ. Một chiếc đồng hồ báo thức cơ bản không cám dỗ bạn lướt mạng xã hội lúc nửa đêm hoặc kiểm tra email công việc trước khi mắt bạn thực sự mở.
6. Đèn Pin
Đối với hầu hết mọi người, đèn flash LED của smartphone đã lặng lẽ thay thế đèn pin truyền thống. Thật khó để đánh bại sự tiện lợi khi có một nguồn sáng luôn nằm trong túi của bạn, sẵn sàng giúp bạn tìm chìa khóa, đối phó với sự cố mất điện đột ngột hoặc soi dưới ghế sofa mà không cần lục tung tìm một thiết bị riêng biệt.
Tuy nhiên, đây là một trong những trường hợp hiếm hoi mà thiết bị chuyên dụng thực sự vẫn chiến thắng. Một chiếc đèn pin chuyên dụng mang lại độ sáng vượt trội, kiểm soát chùm sáng tốt hơn và thời lượng pin lâu hơn đáng kể (hoặc pin AA/AAA thông thường). Nó cũng được chế tạo để chịu được va đập, điều quan trọng khi bạn sửa xe, đi rừng hoặc chuẩn bị cho các trường hợp khẩn cấp. Ngoài ra còn có một yếu tố thực tế lớn: nếu có thứ gì đó có thể rơi xuống nền bê tông, đó nên là một chiếc đèn pin bỏ túi 30 đô la thay vì chiếc điện thoại 1.000 đô la của bạn.
7. Máy Ghi âm
Đã từng có thời điểm, một chiếc máy ghi âm kỹ thuật số bỏ túi là vật bất ly thân đối với sinh viên, nhà báo, hoặc bất kỳ ai muốn ghi lại một câu hát hay ý tưởng chợt lóe. Nó rất đơn giản: chỉ cần nhấn nút ghi, nói ra ý nghĩ của mình, và xong.
Ngày nay, tôi không cần suy nghĩ nhiều khi muốn ghi lại một ý tưởng podcast, một đoạn hội thoại ngẫu nhiên hay một ý tưởng thoáng qua. Tôi chỉ cần mở ứng dụng ghi âm giọng nói. Nhờ micro tích hợp tốt hơn và “phép màu thầm lặng” của công nghệ giảm tiếng ồn AI, âm thanh thường sạch hơn bất kỳ thứ gì mà những chiếc máy ghi âm cũ có thể xử lý. Và tôi có thể chỉnh sửa, chuyển đổi giọng nói thành văn bản hoặc chia sẻ tệp mà không cần chuyển đổi ứng dụng.
Giao diện ứng dụng ghi âm trên smartphone Pixel 8 Pro, thể hiện khả năng ghi âm chuyên nghiệp và tính năng AI hiện đại
Nhiều ứng dụng ngày nay còn vượt xa chức năng ghi âm đơn thuần. Bạn có nhiều tùy chọn định dạng tệp, dấu thời gian, nhãn và khả năng tích hợp liền mạch với các công cụ ghi chú cũng như lưu trữ đám mây. Mọi thứ đều được sắp xếp, tìm kiếm dễ dàng và có sẵn ngay lập tức trên các thiết bị. Thật khó để tưởng tượng việc quay trở lại.
8. Máy Quét (Scanner)
Tôi từng thở dài ngao ngán khi nghĩ đến việc quét tài liệu, vì điều đó có nghĩa là phải lôi ra một chiếc máy quét phẳng cồng kềnh, khởi động phần mềm chậm chạp và cầu nguyện rằng hình ảnh sẽ không bị nghiêng hoặc nhiễu hạt – tất cả những nỗ lực đó chỉ để số hóa một biên lai hoặc lưu một biểu mẫu đã ký.
Hoa đặt trên máy quét phẳng (flatbed scanner), minh họa thiết bị quét tài liệu truyền thống đã được smartphone thay thế
Giờ đây, smartphone của bạn có thể quét tài liệu và làm cho chúng trông thật đẹp. Các ứng dụng quét như Adobe Scan, Microsoft Lens, CamScanner, hoặc thậm chí là ứng dụng Ghi chú (Notes) tích hợp sẵn, có thể quét, tự động cắt, nâng cao chất lượng và chuyển đổi hình ảnh sang định dạng PDF chỉ trong vài giây. Chất lượng thường sắc nét và cân bằng hơn so với những gì tôi từng nhận được từ một máy quét truyền thống. Tất nhiên, máy quét độc lập vẫn có chỗ đứng trong các môi trường cần khối lượng lớn hoặc lưu trữ tài liệu. Nhưng đối với việc sử dụng hàng ngày, một chiếc điện thoại là quá đủ.
9. Trợ lý Kỹ thuật số Cá nhân (Personal Digital Assistants – PDA)
Bạn có còn nhớ chiếc Palm Pilot với bút stylus và màn hình thang độ xám không? Nó không thể gọi điện hay chụp ảnh, nhưng nó có thể quản lý lịch của bạn, ghi chú, lưu trữ danh bạ và thậm chí chơi một vài trò chơi solitaire pixelated.
Thiết bị trợ lý kỹ thuật số cá nhân (PDA) kiểu cũ, tiền thân của smartphone hiện đại
Theo tiêu chuẩn ngày nay, những chiếc PDA đời đầu đó có vẻ thô sơ, nhưng chúng đã đặt nền móng cho những chiếc smartphone mà chúng ta đang sử dụng hàng ngày. Mọi thao tác vuốt, chạm hoặc câu lệnh “Hey Siri” đều có nguồn gốc từ những chiếc điện thoại thông minh “tiền nhiệm” đó (theo một cách nào đó). Chúng đã “đi bộ” để những chiếc smartphone chúng ta có bây giờ có thể “chạy nước rút” – và chúng ta đã ở trong một “cuộc marathon” toàn diện kể từ đó.
10. Máy đọc sách Điện tử (E-Reader Devices)
Hạng mục này đòi hỏi một cái nhìn sắc thái hơn vì các máy đọc sách điện tử chuyên dụng, như Kindle, vẫn chưa biến mất. Trên thực tế, chúng vẫn giữ vững vị thế của mình. Tuy nhiên, smartphone đã thay thế chức năng đọc sách điện tử cơ bản cho nhiều độc giả bình thường. Khả năng đọc sách, tạp chí và bài báo trên điện thoại, đặc biệt là với các ứng dụng đọc sách điện tử tốt nhất và các ứng dụng tin tức khác nhau, đã giúp việc đọc trở nên dễ tiếp cận hơn và tích hợp vào cuộc sống hàng ngày.
Máy đọc sách Amazon Kindle Paperwhite Signature Edition trên bàn, cho thấy e-reader vẫn giữ được vị thế riêng biệt
Mặc dù vậy, có một điều gì đó đặc biệt không thể phủ nhận ở một chiếc máy đọc sách điện tử chuyên dụng. Màn hình E-ink của chúng mô phỏng giao diện của giấy thật, giúp việc đọc sách trong thời gian dài dễ chịu hơn rất nhiều cho mắt. Chúng có thể hoạt động trong nhiều tuần chỉ với một lần sạc, hoạt động tốt dưới ánh nắng trực tiếp và sẽ không làm phiền bạn bằng các thông báo, quảng cáo hay những cám dỗ gây xao nhãng. Khi bạn muốn thực sự đắm chìm vào một cuốn sách, một chiếc máy đọc sách điện tử chuyên dụng vẫn là cách thiền định và tập trung hơn để làm điều đó.
Smartphone đã định hình lại mối quan hệ của chúng ta với công nghệ, hơn là chỉ đơn thuần thay thế các thiết bị riêng lẻ. Những gì từng yêu cầu một chiếc túi đầy các tiện ích đơn năng giờ đây được xử lý bởi một thiết bị “tất cả trong một” nằm gọn trong túi của bạn. Điều này thật tuyệt vời theo nhiều cách, mặc dù nó cũng khiến một số người hoài niệm về quá khứ.
Bạn nghĩ sao về sự “xâm chiếm” này của smartphone? Có thiết bị nào khác mà bạn từng dùng và giờ đây đã hoàn toàn bị smartphone thay thế không? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn cùng meocongnghe.com trong phần bình luận bên dưới nhé!
