Nếu bạn nghĩ rằng chỉ cần đặt một mật khẩu phức tạp là đủ để bảo vệ mạng Wi-Fi của mình, hãy suy nghĩ lại. Nhiều người dùng công nghệ, kể cả những người am hiểu, thường bỏ qua các cài đặt quan trọng khác trên router mà có thể tạo ra lỗ hổng bảo mật nghiêm trọng. Mật khẩu mạnh chỉ là bước khởi đầu; bảo vệ toàn diện mạng không dây đòi hỏi sự chủ động trong việc cấu hình router.
Trước khi đi sâu vào các cài đặt quan trọng, bạn sẽ cần biết hoặc tìm địa chỉ IP của router để đăng nhập vào giao diện quản lý. Thông thường, địa chỉ này được in trên nhãn dán dưới đáy router hoặc trong tài liệu hướng dẫn. Sau khi có địa chỉ IP và thông tin đăng nhập, bạn có thể dễ dàng thực hiện các thay đổi được đề cập dưới đây nhằm củng cố “lá chắn” cho mạng Wi-Fi gia đình hoặc văn phòng.
1. Kiểm Tra Chuẩn Mã Hóa Wi-Fi Của Bạn
Mã hóa là một trong những cài đặt router thiết yếu nhất để bảo vệ an ninh Wi-Fi của bạn. Theo mặc định, hầu hết các router sẽ cài đặt mã hóa ở chuẩn WPA2 để tối đa hóa khả năng tương thích với các thiết bị. Tuy nhiên, WPA2, ra mắt từ năm 2004, đã bộc lộ nhiều lỗ hổng bảo mật đáng kể, đặc biệt khi bạn kết nối vào các mạng Wi-Fi công cộng.
Người đàn ông cầm điện thoại kiểm tra cài đặt router Wi-Fi để tăng cường bảo mật mạng
WPA3 là giao thức mã hóa Wi-Fi mới hơn, được bảo vệ tốt hơn và cung cấp khả năng chống lại các cuộc tấn công trung gian (Man-in-the-Middle – MITM) mạnh mẽ hơn, đồng thời cải thiện đáng kể việc mã hóa giữa thiết bị của bạn và router. WPA3 cũng khắc phục phần lớn các vấn đề bảo mật lớn nhất của WPA2 và nên là lựa chọn mặc định cho mã hóa Wi-Fi của bạn, dù là thiết lập mạng tại nhà hay nơi làm việc.
Vấn đề duy nhất là WPA3 không hoàn toàn tương thích ngược với WPA2, có nghĩa là các thiết bị cũ hơn có thể không kết nối được với mạng chỉ dùng WPA3. Để giải quyết vấn đề này, hầu hết các router hiện đại đều cung cấp cài đặt mã hóa hỗn hợp, mang lại lợi ích bảo mật của WPA3 trong khi vẫn duy trì khả năng tương thích với WPA2. Nếu chế độ hỗn hợp không khả dụng, hãy đảm bảo bạn sử dụng WPA2-AES, vốn an toàn hơn nhiều so với WPA2-TKIP.
2. Vô Hiệu Hóa WPS Ngay Lập Tức
Một mật khẩu mạnh thường khó nhớ và thậm chí còn khó chia sẻ hơn khi bạn muốn thêm một thiết bị khác vào mạng. Đây là lúc Wi-Fi Protected Setup (WPS) trở nên tiện dụng. Tính năng này cho phép bạn xác thực thiết bị trên mạng chỉ bằng một nút bấm, không cần nhập mật khẩu phức tạp.
Tuy ý tưởng WPS nghe có vẻ tốt trên lý thuyết, nhưng nó lại chứa đựng các lỗ hổng bảo mật nghiêm trọng có thể cho phép tin tặc truy cập vào mạng Wi-Fi của bạn. WPS sử dụng mã PIN dễ bị tấn công brute-force, cung cấp cho hacker một cách dễ dàng để truy cập mạng từ xa (với các công cụ như Reaver, được thiết kế để tấn công WPS từ xa).
Nút WPS trên router, một tính năng tiện lợi nhưng tiềm ẩn lỗ hổng bảo mật Wi-Fi
Wi-Fi Alliance, tổ chức chịu trách nhiệm đặt ra các tiêu chuẩn Wi-Fi, đã loại bỏ tính năng này và thay thế bằng Wi-Fi Easy Connect. Tính năng mới sử dụng kênh mã hóa để gửi thông tin xác thực từ router đến thiết bị yêu cầu kết nối và ít bị tấn công chiếm quyền điều khiển bên ngoài hơn.
Hầu hết các router hiện đại đều tắt WPS theo mặc định. Tuy nhiên, nếu bạn đang sử dụng một router cũ hơn, đặc biệt là những mẫu đã hết vòng đời hỗ trợ, bạn nên kiểm tra cài đặt và vô hiệu hóa WPS ngay lập tức nếu nó vẫn đang được bật để bảo vệ mạng của mình khỏi những mối đe dọa không đáng có.
3. Tắt Chế Độ Truy Cập Từ Xa (Remote Access)
Nhiều router cung cấp tính năng quản trị từ xa, cho phép chủ sở hữu thay đổi cài đặt router từ bên ngoài mạng Wi-Fi cục bộ. Tuy nhiên, trừ khi bạn có một yêu cầu cụ thể và cần thiết cho việc truy cập từ xa này, chúng tôi khuyến nghị bạn nên tắt cài đặt này.
Router Wi-Fi cũ có thể tiềm ẩn rủi ro bảo mật nếu bật tính năng truy cập từ xa
Việc vô hiệu hóa quyền truy cập từ xa giúp mạng Wi-Fi của bạn an toàn hơn vì nó loại bỏ một điểm vào tiềm năng cho tin tặc. Mức độ bảo mật của tính năng truy cập từ xa phụ thuộc rất nhiều vào từng loại router và phần mềm của nhà sản xuất. Một số router phổ thông hoặc do nhà cung cấp dịch vụ Internet (ISP) cấp có thể không cung cấp bảo mật truy cập từ xa phù hợp, hoặc có những lỗ hổng cho phép tin tặc lợi dụng tính năng này để xâm nhập vào router Wi-Fi của bạn.
4. UPnP: Một Lỗ Hổng Bảo Mật Nguy Hiểm
Nếu bạn là một game thủ online, chắc hẳn bạn đã từng gặp phải các vấn đề do các cổng mạng bị đóng. Các chương trình trên máy tính của bạn sử dụng các cổng này để giao tiếp với một dịch vụ hoặc máy chủ cụ thể. Tuy nhiên, những cổng này cũng có thể cho phép tin tặc xâm nhập vào hệ thống của bạn.
Universal Plug and Play (UPnP) là một tính năng tự động mở cổng trên router cho các thiết bị và chương trình khác nhau. Mặc dù nghe có vẻ tiện lợi, nhưng đây chính là lý do bạn nên vô hiệu hóa UPnP trên router của mình.
Router Wi-Fi và người dùng, hình ảnh minh họa cho lỗ hổng bảo mật UPnP trên mạng gia đình
Một tin tặc có thể khai thác tính năng mở cổng tự động này để truy cập vào router (và mạng của bạn) hoặc biến nó thành một phần của mạng botnet. Ví dụ, UPnP đã bị khai thác trong các cuộc tấn công phần mềm độc hại thực tế như Mirai, biến các thiết bị dễ bị tổn thương thành một phần của botnet khổng lồ được sử dụng cho các cuộc tấn công DDoS quy mô lớn. UPnP cũng làm cho mạng của bạn yếu hơn từ bên trong. Nó không có bất kỳ cơ chế xác thực nào để kiểm tra thiết bị hoặc các cổng mà nó mở, nghĩa là bất kỳ thiết bị nào từ bên trong mạng của bạn cũng có thể mở bất kỳ cổng nào, dẫn đến khả năng rò rỉ dữ liệu.
5. Luôn Cập Nhật Firmware Router
Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, việc cập nhật router đóng vai trò cốt yếu trong việc giữ an toàn cho mạng Wi-Fi của bạn. Hầu hết mọi người chỉ đơn giản cắm router vào và sử dụng cho đến khi họ mua một chiếc mới. Đừng là số đông đó.
Router Wi-Fi hiện đại với bốn ăng-ten, cần được cập nhật firmware thường xuyên để đảm bảo an toàn mạng
Các lỗ hổng và khai thác mới thường xuyên được phát hiện, ảnh hưởng đến toàn bộ dòng sản phẩm router. Điều này có nghĩa là ngay cả khi router của bạn an toàn khi mới mua, một lỗ hổng mới có thể biến nó thành một rủi ro bảo mật. Để khắc phục điều này, các nhà sản xuất thường xuyên phát hành các bản vá bảo mật. Đôi khi, bạn thậm chí có thể nhận được các bản sửa lỗi, cập nhật tính năng và nhiều hơn nữa.
Việc cập nhật router không phải lúc nào cũng là một tác vụ đơn giản chỉ với một cú nhấp chuột. Mặc dù một số router có nút kiểm tra cập nhật firmware, nhưng bạn có thể sẽ phải tải xuống tệp cập nhật thủ công và tải lên router của mình. Bất kể phương pháp nào, các bản cập nhật firmware router mang lại những cải tiến quan trọng về bảo mật và tính năng, và nên được cài đặt càng sớm càng tốt để đảm bảo mạng của bạn luôn được bảo vệ tối ưu.
Mặc dù việc thiết lập mật khẩu mạnh là cần thiết, nhưng an ninh mạng Wi-Fi còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác trên router. Bằng cách kiểm tra và điều chỉnh các cài đặt như chuẩn mã hóa, vô hiệu hóa WPS, tắt truy cập từ xa, kiểm soát UPnP và đặc biệt là thường xuyên cập nhật firmware, bạn có thể tăng cường đáng kể “pháo đài” bảo mật cho mạng không dây của mình. Đừng để những cài đặt mặc định hoặc tính năng tiện lợi không an toàn trở thành điểm yếu để tin tặc xâm nhập. Hãy dành thời gian để cấu hình lại router của bạn ngay hôm nay để có một trải nghiệm internet an toàn và yên tâm hơn. Bạn có kinh nghiệm hay mẹo nào khác để bảo mật Wi-Fi không? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn trong phần bình luận bên dưới nhé!
