Thế giới máy tính cá nhân (PC) đang phát triển với tốc độ chóng mặt. Vì sự phát triển nhanh chóng này, chúng ta liên tục chào đón nhiều xu hướng PC mới và tạm biệt không ít xu hướng cũ đã gắn bó với những người đam mê PC trong nhiều năm. Dù tốt hay xấu, những xu hướng cũ này đã dần phai nhạt, nhưng điều đó không có nghĩa là chúng ta không thể hoài niệm về chúng.
Lưu ý quan trọng ở đây là chúng tôi chỉ thảo luận về các xu hướng PC phổ thông, không đề cập đến bất kỳ điều gì liên quan đến các phân khúc khác của thế giới máy tính như NAS, máy chủ hoặc các máy tính bảng mạch đơn (SBC).
5. Sử dụng ổ cứng lưu trữ SATA
SATA vẫn là một giao thức kết nối lưu trữ được sử dụng rộng rãi cho ổ cứng HDD và SSD. Nhưng mọi thứ đã bắt đầu dịch chuyển chậm rãi. Nhiều hệ thống PC dựng sẵn ngày nay chỉ cung cấp tùy chọn lưu trữ là ổ cứng SSD NVMe. Hầu hết người lắp ráp PC hiện nay cũng chỉ xây dựng cấu hình với SSD NVMe. Rất nhiều người lắp ráp PC chỉ ưu tiên sử dụng SSD NVMe, đặc biệt khi ngân sách vượt quá một nghìn đô la Mỹ. Do đó, rõ ràng là SATA cuối cùng cũng sẽ chịu chung số phận với tiền bối của nó là PATA.
Điều này sẽ không xảy ra sớm vì các ổ cứng NAS vẫn là một trong những ứng dụng phổ biến nhất của chuẩn SATA. Một số máy chủ cũ vẫn sử dụng ổ cứng SATA cho hoạt động hàng ngày. Nhưng một ngày nào đó, chúng ta sẽ phải nói lời tạm biệt với SATA khỏi bối cảnh lắp ráp PC. Có thể SATA sẽ không tuyệt chủng ngay trong năm tới, nhưng cuối cùng sẽ tìm đường đến “thiên đường silicon” sau 10 đến 12 năm nữa, và thời gian này còn ngắn hơn nếu chỉ xét đến các PC phổ thông.
4. GPU Low-Profile
Chứng kiến sự biến mất chậm rãi của các card đồ họa (GPU) low-profile là điều đáng buồn đối với bất kỳ người đam mê lắp ráp PC nào. Chiếc GPU cuối cùng được trang bị tản nhiệt low-profile một cách đúng nghĩa là Nvidia GeForce RTX 3050 phiên bản 6 GB. Vẫn có những mẫu GPU tùy chỉnh và mạnh mẽ hơn là ngoại lệ, như GeForce RTX 4060 phiên bản low-profile từ Gigabyte. Tuy nhiên, các nhà sản xuất chip không còn nỗ lực nhiều để tạo ra các GPU phù hợp với tản nhiệt low-profile.
Hình ảnh hai card đồ họa GTX 1660 Ti và GTX 1050 Ti – minh họa xu hướng GPU low-profile đang mai một
Điều đó không có nghĩa là cộng đồng lắp ráp PC low-profile đã chết; GPU low-profile vẫn có những trường hợp sử dụng riêng trong nhiều tình huống. Có những người chuyên tâm thực hiện nhiều bản mod để lắp vừa các GPU cao cấp vào vỏ case low-profile. Người dùng phổ thông muốn một cấu hình low-profile thường mua một chiếc GTX 1650 LP.
Nhiều người lắp ráp khuyên nên kết hợp RTX 3050 6 GB mới hơn với một chiếc OptiPlex giá rẻ để tạo ra một cỗ máy chơi game tầm trung. Nhưng xu hướng sử dụng GPU low-profile này đơn giản là đang biến mất. Trừ khi các nhà sản xuất GPU tập trung hơn vào thị trường này, đơn giản là không có hy vọng nào cho sự hồi sinh của xu hướng này.
3. Bàn phím có Numpad
Hãy hỏi 10 người sở hữu PC xem họ có sử dụng bàn phím có numpad (bàn phím số) hay không, và hầu hết có thể sẽ trả lời thẳng thừng là không. Câu trả lời này không có gì đáng ngạc nhiên, xét thấy nhiều người dùng PC ngày nay thậm chí không cần numpad cho các tác vụ hàng ngày, đặc biệt là những người chơi các tựa game Esports. Bản thân ngành công nghiệp cũng đang dịch chuyển theo hướng đó. Bàn phím full-size có thể tùy chỉnh hoàn toàn ngày càng ít phổ biến trong giới đam mê, và nhiều người thích bàn phím không có numpad hơn là bàn phím full-size “kiểu cũ” truyền thống có numpad.
Tất nhiên, không phải bàn phím nào cũng cần là full-size để có numpad. Nhiều form factor nhỏ hơn vẫn có numpad (ví dụ: bàn phím 96%), nhưng chúng thậm chí không được coi là “phổ biến” so với sự “hot” của form factor TKL (Tenkeyless). Vì vậy, có lẽ bàn phím có numpad sẽ không tuyệt chủng sớm, nhưng xét theo xu hướng của ngành, rõ ràng chúng ta có thể dễ dàng đưa meta này vào danh sách những meta đang dần biến mất.
2. GPU cao cấp với yêu cầu tiêu thụ điện năng hiệu quả
Lần cuối cùng bạn chứng kiến một chiếc GPU cao cấp mà không tiêu tốn một lượng đáng kể năng lượng là khi nào? Tất nhiên, một chiếc GPU sẽ ngốn điện nếu nó đủ mạnh, nhưng tôi đang nói về hiệu suất (efficiency), không phải yêu cầu điện năng thấp. Đã có một xu hướng tăng yêu cầu điện năng trong ba thế hệ gần đây, và nó đang tăng lên đáng kể. Các bảng dưới đây sẽ cung cấp cái nhìn rõ ràng về vấn đề này.
| Mẫu GPU (lớp 80 Ti/Super) | TDP GPU |
|---|---|
| Nvidia GeForce GTX 980 Ti | 250W |
| Nvidia GeForce GTX 1080 Ti | 250W |
| Nvidia GeForce RTX 2080 Ti | 250W |
| Nvidia GeForce RTX 3080 Ti | 350W |
| Nvidia GeForce RTX 4080 Super | 320W |
| Nvidia GeForce RTX 5080 | 360W |
Từ bảng này, chúng ta có thể thấy rằng dòng 80 Ti/Super không tăng yêu cầu điện năng ở quy mô của dòng 90 “Titan”. Nhưng sự tăng lên vẫn đáng chú ý. Đặc biệt, các GPU dòng 30 đã chứng kiến một bước nhảy vọt đáng kể trong yêu cầu TDP của chúng. RTX 3080 Ti có TDP lên tới 350W, trong khi RTX 2080 Ti chỉ có TDP là 250W. Tuy nhiên, chúng ta thấy điểm phá vỡ xu hướng này với sự ra mắt của RTX 4080 Super. Tóm lại, ngày nay bạn phải sắm một bộ nguồn (PSU) khủng, không như trước đây khi bạn có thể dùng chung một bộ nguồn cho cả 980 Ti và 1080 Ti.
Kết nối nguồn trên card đồ họa RTX 5090 – minh họa xu hướng tăng tiêu thụ điện năng
| Mẫu GPU (lớp 90/Titan) | TDP GPU |
|---|---|
| Nvidia Titan XP | 250W |
| Nvidia Titan RTX | 280W |
| Nvidia GeForce RTX 3090 | 350W |
| Nvidia GeForce RTX 4090 | 450W |
| Nvidia GeForce RTX 5090 | 575W |
Mọi thứ vẫn ổn khi Nvidia chưa giới thiệu dòng 90. Tuy nhiên, mọi thứ trở nên tồi tệ hơn nhiều khi Nvidia phát hành GeForce RTX 4090; với kích thước khổng lồ và yêu cầu điện năng của nó, nhiều người lắp ráp PC đã không hài lòng. RTX 4090 vẫn có thể biện minh được nhờ hiệu suất tăng đáng kể. Tuy nhiên, điều đó không đúng với GeForce RTX 5090. Nó hầu như không phản ánh bất kỳ cải thiện hiệu quả nào của kiến trúc Blackwell mà nó dựa trên. Vì vậy, tóm lại, chúng ta có thể sẽ tiếp tục chứng kiến xu hướng này trừ khi bất kỳ nhà sản xuất nào đạt được một cột mốc kiến trúc lớn.
1. GPU giá rẻ cho người mới bắt đầu
Hầu hết những người lắp ráp PC đều nhớ những chiếc GPU giá rẻ cho người mới bắt đầu, vốn ít nhất có thể xử lý các tựa game mới nhất ở cài đặt trung bình hoặc cao mà vẫn có mức giá hợp lý. Ngày nay, chúng ta hầu như không thấy một chiếc GPU nào có giá dưới 200 USD. Lần cuối cùng có một chiếc GPU giá cả phải chăng được ra mắt là của Intel, đó là chiếc ARC B580 với giá MSRP chỉ 250 USD. Tuy nhiên, giá MSRP đó đã không được duy trì khi nó lên kệ; bạn không thể tìm thấy B580 với giá tốt, ngay cả tại thời điểm viết bài này. Và các GPU dành cho các hệ thống nhập môn hoàn toàn không tồn tại ngày nay.
Hình ảnh card đồ họa bên trong máy tính chơi game – minh họa xu hướng GPU giá rẻ đang biến mất
Đáng buồn thay, các GPU giá cả phải chăng sẽ không sớm quay trở lại. Khi card đồ họa tích hợp (integrated graphics), hay còn gọi là iGPU hoặc APU, ngày càng mạnh mẽ hơn, các nhà sản xuất sẽ ngày càng ít tập trung vào thị trường GPU giá rẻ theo thời gian. Và một ngày nào đó, APU cuối cùng sẽ thay thế các GPU nhập môn.
Tại thời điểm viết bài, APU desktop mạnh nhất, Ryzen 7 8700G, có hiệu năng tương đương với một GPU nhập môn phổ biến là GeForce GTX 1650. Nhưng những người sử dụng CPU cũ hơn và không muốn nâng cấp lên nền tảng mới đang thực sự gặp khó khăn với sự suy giảm của các GPU siêu rẻ này. Vì vậy, sự trỗi dậy của APU chưa phải là một chiến thắng rõ ràng, nhưng mọi thứ có thể thay đổi trong tương lai với sự phát triển nhanh chóng của APU. Đáng buồn thay, người dùng vẫn gắn bó với các nền tảng cũ có thể sẽ không được hưởng lợi từ sự phát triển này.
Việc phải tạm biệt nhiều xu hướng theo thời gian không còn là điều mới mẻ, bởi thế giới công nghệ không ngừng vận động. Một số xu hướng sẽ bị lãng quên, số khác thì không. Và những xu hướng được đề cập trên đây một ngày nào đó sẽ đi vào “thiên đường silicon”, nhưng dấu vết của chúng vẫn còn đọng lại trong tâm trí của những người đã gắn bó với việc xây dựng PC lâu năm.
